CZY WRÓCIMY DO BIEGANIA NA GOLASA?

Miesiąc temu Afroamerykanin Bob Beamon, którego świat zapamiętał z „księżycowego” skoku w dal (8,90 m) podczas igrzysk olimpijskich 1968 w Meksyku, oddał zdobyty wtedy złoty medal na aukcję, sprzedając go ponoć za 441 tysięcy dolarów. W 1968 roku mówiło się, że owym kosmicznym susem Bob zrewolucjonizował swoją specjalność i był to poniekąd słuszny osąd, bo chociaż w 1991 roku w Tokio jego rodak Mike Powell skoczył o 5 centymetrów dalej, wynik Beamona wciąż pozostaje rekordem olimpijskim, do którego nikt się na igrzyskach nie zbliża. W 1968 roku w Meksyku bardziej niż jakiegokolwiek rekordu Beamona spodziewano się pierwszego w historii skoku kobiety na odległość ponad 7 metrów. Miała tego dokonać Irena Kirszenstein-szewińska, która na igrzyskach w Tokio zdobyła srebrne medale w skoku w dal i biegu na 200 m oraz złoto w sztafecie 4×100 m. Irena jednak odpadła na meksykańskiej skoczni już w eliminacjach z marnym wynikiem 6,19 m, a na dodatek spowodowała jeszcze zgubienie pałeczki przez naszą sztafetę. W tamtym momencie nie wiedziano jeszcze, że ma kłopoty z trafianiem w belkę i zmianami sztafetowymi z powodu poważnej wady wzroku.

Mijały lata i w wielu wypadkach bardzo dobrzy skoczkowie albo skoczkinie w dal marnowali swoje szanse z powodu przekroczenia nieszczęsnej belki. Chyba dobrze więc, że – korzystając ze współczesnej techniki elektronicznej – światowa federacja lekkoatletyczna zamierza wreszcie dać sobie spokój z ową wąską belką. Będzie się po prostu wyznaczać przed skocznią dosyć dużą strefę (belkę) odbicia do skoku i mierzyć jego długość od miejsca depnięcia. Ułatwi to bardzo branie rozbiegu i już nikt nie będzie musiał drobić przed odbiciem, żeby trafić stopą w deskę. Może to doprowadzi wreszcie do skoków dziewięciometrowych w wykonaniu mężczyzn. Raz jeden ponad 9 metrów skoczył w hali legendarny Amerykanin Carl Lewis, ale sędziowie uznali jego próbę za nieważną, chociaż nie dotknął kładzionego wtedy jako ogranicznik paska plasteliny. Uznali bowiem, że czubek jego buta wznosił się nad nią… Dziś w ewentualnym osiąganiu 9 metrów mogą pomóc nie tylko nowe przepisy dotyczące odbicia, lecz również obuwie nowej konstrukcji, tak jak w 1968 roku w Meksyku Beamonowi pomogło rozrzedzone powietrze na wysokości 2240 metrów nad poziomem morza.

Rozwój nauki i techniki ma coraz większy wpływ na sport wyczynowy i zapewne dlatego powoli kończy się era podziału na nacje naturalnie uzdolnione do pewnych dyscyplin. Przez wiele lat przyjmowano jako rzecz oczywistą, że w sportach zimowych królują Skandynawowie, w sprintach Afroamerykanie i szybkobiegacze z basenu Morza Karaibskiego, a w biegach średnich i długich Afrykanie, zwłaszcza ci z Kenii i Etiopii. Ostatnimi laty afrykańskie sławy usunął w cień norweski as Jakob Ingebrigtsen – mistrz olimpijski na 1500 m i dwukrotny mistrz świata na 5000 m. Teraz zaś ogromną niespodziankę sprawiła biała Amerykanka Elle St. Pierre, gromiąc Afrykanki w biegu na 3000 m w halowych mistrzostwach świata w Glasgow. Z kolei Polka Ewa Swoboda, jako jedyna biała sprinterka, wdarła się w roku ubiegłym do finału biegu na

100 metrów w mistrzostwach świata w Budapeszcie, a w Glasgow wywalczyła srebrny medal na 60 m. Chwała za to i dla niej, i dla prowadzącej Ewę od dziecka trenerki Iwony Krupy, ale też dla AWF Katowice, gdzie stwarza się im odpowiednie warunki przygotowań. Lekkoatletyka jest tym sportem olimpijskim, w którym wynalazki techniczne były od początku przyjmowane bodaj najchętniej. Gdy w 1932 roku Omega zadebiutowała na igrzyskach olimpijskich ze swoim pomiarem czasu, ta szwajcarska firma użyła po prostu 30 ręcznych stoperów. Aż do początku lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku czasy w lekkoatletyce podawano z dokładnością do jednej dziesiątej sekundy i tak naprawdę dopiero od igrzysk 1968 w Meksyku i 1972 w Monachium zaczęło się przechodzić na w pełni zautomatyzowany, elektroniczny pomiar z dokładnością do jednej setnej sekundy. W sytuacji gdy i przy takiej precyzji wyniki są identyczne i setne nie wystarczają, sięga się do tysięcznych. I to zaczyna wszakże przechodzić już do historii. Omega, jak i inni „timekeeperzy”, dysponuje bowiem aparaturą zdolną do pomiaru z dokładnością w milionowych częściach sekundy, chociaż i tak o kolejności na mecie decyduje odczyt wideo. Wkrótce zamiast sędziom będzie się to zadanie pewnie powierzać sztucznej inteligencji, która jednak – zdaniem najlepszego polskiego specjalisty w tej dziedzinie Grzegorza Lipińskiego (Domtel) – nie jest w stanie idealnie zastąpić człowieka. Bo na przykład – jak potraktować odstający mniej lub bardziej od ciała numer startowy? Może wrócić do starożytnej mody biegania nago?

Na razie analizuje się komplikacje, jakie wywoła planowane odbijanie się do skoku w dal ze strefy, czyli z szerszej belki, co sprawi, że każda próba będzie ważna. Carl Lewis wyszydza pomysł, mówiąc, że może należy też poszerzyć obręcze koszy w basketballu. Odpowiednia aparatura pomiarowa (kamery) nie na każdych zawodach będzie jednak dostępna. Już teraz wspomniana firma Omega zauważa, że zamiast dawnych 30 ręcznych stoperów musi przywieźć na igrzyska kilkaset ton aparatury i rozciągnąć kilkaset kilometrów kabli. Najważniejsze jednak, że dawną technikę analogową zastępuje obecnie w wyposażeniu sędziowskim technika cyfrowa. Oby tylko nie doszło do tego, że zamiast żywych ludzi będą nam w końcu rywalizować wyłącznie roboty.