Największe wyzwanie to inflacja i jeszcze raz inflacja
Hubert Biskupski: – Po trudnym dla przedsiębiorców 2022 r. nadszedł 2023 r., który, niestety wiele na to wskazuje, może być jeszcze trudniejszy. Wojna w Ukrainie, inflacja, spadający popyt konsumencki, zubożenie społeczeństwa, presja płacowa. Które z tych wyzwań są najpoważniejsze?
Rafał Brzoska: – Rzeczywiście 2023 to rok, w którym przedsiębiorcy i społeczeństwo będą musieli się zmierzyć z wieloma niekorzystnymi zjawiskami. Gdybym miał zrobić jakąś gradację, to inflacja jest czynnikiem, który ma wpływ na wszystkie pozostałe rodzące się niekorzystne zjawiska. Im wyższa, tym większa presja płacowa, tym mniejsza konkurencyjność gospodarki i podmiotów polskich.
– Czy w tej trudnej kryzysowej sytuacji można się doszukać aspektów, dzięki którym polscy przedsiębiorcy mogą zdobyć przewagi konkurencyjne?
– To już Winston Churchill powiedział: „Nigdy nie marnuj dobrego kryzysu”. Wojna w Ukrainie napędziła kryzys energetyczny, a to oznacza, że Europa trwale będzie wzmacniała źródła energii odnawialnej. To z kolei oznacza, że wszelkie technologie, które są powiązane z budową tej konkurencyjności w oparciu o energię odnawialną, to są te obszary, w których polskie firmy – często zaawansowane technologicznie – mają szanse szybko rosnąć. Każdy kryzys rodzi nowe fortuny, nowe biznesy, nowe pomysły na biznes i zachęcam kolegów oraz koleżanki w biznesie, żeby tak na ten kryzys patrzyli.
– Rozwój Inpostu jest silnie skorelowany z rozwojem rynku e-commerce, który w ostatnich kilku miesiącach ostro przyhamował. To duży problem?
– Krótkoterminowe perturbacje rynkowe zaburzają długoterminowe trendy. Gdy spojrzymy, jak szybko e-commerce rósł napędzany COVID-EM i lockdownem, to możemy powiedzieć, że ten wzrost był zbyt szybki. Teraz, gdy ludzie zaczęli częściej łapać się za portfel i mniej wydawać na zakupy, to e-commerce dostał zadyszki. Dane GUS pokazują, że udział e-commerce zwłaszcza w IV kw. 2022 r. w sprzedaży detalicznej zmalał. Ale z drugiej strony są też firmy takie jak nasza, czyli Inpost, który rośnie wielokrotnie szybciej niż reszta rynku obsługująca e-commerce. To pokazuje, że jeśli mamy do czynienia ze świetnym produktem, świetną usługą zorientowaną na klienta końcowego, konkurencyjną i mniej energochłonną, to dobrze się odnajdujemy w trudnych czasach.
– Z czego wynika spadek e-commerce? To tylko efekt bazy czy rzeczywisty spadek popytu konsumenckiego?
– Oba czynniki mają znaczenie. Efekt bazy jest faktem, ale pamiętajmy, że ze względu na inflację i niepewność dotyczącą zatrudnienia i wynagrodzeń konsumencki sentyment znacząco podupadł.
– Co jest kluczem dla szybkiego rozwoju sieci paczkomatów – cena, szybkość czy wygoda klientów? A może eko, na które szczególnie młodsi konsumenci zwracają uwagę.
Jesteśmy obecni na dziewięciu rynkach, z czego Francja, Wielka Brytania, Włochy i Hiszpania to te największe. I musimy być blisko naszego klienta końcowego, co sprowadza się do tego, że budowa naszej sieci jest kluczowa. Pytał pan o czynniki determinujące rozwój i sukces paczkomatów. Po pierwsze – cena. Jesteśmy średnio 20–40 proc. tańsi niż dostawa do domu, także na zagranicznych rynkach. Po drugie – szybkość. Oferujemy dostawę w 48 godz., ale w ponad 90 proc. przypadków dociera ona już następnego dnia. Po trzecie – wygoda – bo nie musimy w domu czekać na kuriera. I dochodzi czwarty element – świadomość, że dostawa do naszego urządzenia ogranicza emisję CO2 aż 25 razy w porównaniu z dostawą do domu. Młodzi konsumenci, których badamy co pół roku, już dzisiaj mówią wprost – to Inpost jest firmą, która oferuje najbardziej zieloną dostawę przesyłek. I nie uprawiamy greenwashingu, nie malujemy maszyn na zielono. Co więcej, niedługo będziemy gotowi, żeby zaprezentować każdemu klientowi jego ślad węglowy w dostawie.
– Czy idąc za ciosem zielonej rewolucji, wymienicie swoją flotę na ekologiczne auta?
– Program wymiany floty ruszył u nas ponad dwa i pół roku temu. Dziś jesteśmy firmą, która ma najwięcej elektrycznych samochodów kurierskich. Chętnie kupilibyśmy ich więcej, ale producenci nie są w stanie ich tylu dostarczyć. Wyprzedzamy przyszłość, bo w niektórych aglomeracjach, jak Londyn czy Paryż, już są znane daty, po których samochody kurierskie, które nie będą napędzane zieloną energią, nie wjadą do miasta.
– Dlaczego na zagranicznych rynkach sieć waszych paczkomatów rozwija się znacznie wolniej niż w Polsce? To kwestia mentalności czy czegoś innego?
– W Wielkiej Brytanii 80 proc. klientów preferuje dostawę do domu, ale 20 proc. już od dawna odbiera swoje paczki w tzw. sieciach click&collect, czyli np. w najbliższym sklepie. We Francji ten wskaźnik przekracza już 40 proc. Obok Amazona jesteśmy pierwszą firmą, która rozlokowuje paczkomaty w tych krajach, i – co ważne – klienci porzucają tam swoje stare nawyki. To, co jest najważniejsze – Wielka Brytania i Francja to rynki znacznie większe niż Polska. To oznacza, że gdyby tych 20 proc. klientów z Wielkiej Brytanii wybrało paczkomaty, to nie bylibyśmy ich w stanie obsłużyć. To pokazuje potencjał rynku, nawet jeżeli nasz produkt jest tam niszowy.
– Nie ma was na największym europejskim rynku, czyli w Niemczech. Będziecie?
– Zanim postawimy kolejny krok, musimy zakończyć transformację spółki, którą przejęliśmy pół roku temu – Mondial Relay, największego operatora paczkowego we Francji, obecnego także w krajach Beneluksu, Hiszpanii i Portugalii. Wciąż budujemy naszą sieć we Włoszech i w Wielkiej Brytanii. Zatem mamy co robić i nie myślimy jeszcze o rynku niemieckim.
Każdy kryzys rodzi nowe fortuny, nowe biznesy, nowe pomysły na biznes i zachęcam kolegów oraz koleżanki w biznesie, żeby tak na ten kryzys patrzyli
– Zostawmy paczkomaty. Wszedł pan w branżę spożywczą, w tym – mówiąc kolokwialnie – sztuczne mięso. Po co to panu?
– Panie redaktorze, nie takie sztuczne jest to mięso. Oparte jest ono na produktach pochodzenia roślinnego. Trudno nie dostrzegać szans, które się pojawiają przed gospodarką i przed firmami w związku ze zmieniającym się światem. Inwestuję w ponad 40 różnych spółek, często na wczesnym etapie ich rozwoju. Inwestuję również w spółki, które już działają, a przykładem jest e-obuwie. A to, o co pan pyta, to oczywiście inwestycja w dawny Bakalland, dzisiaj po zmianie nazwy FoodWell, gdzie po akwizycji innej spółki, czyli Purelli, rzeczywiście jedną z osi rozwoju będzie produkcja zamienników mięsa. 70 proc. emisji CO2 powstaje nie przez ludzi, nie przez samochody, ale przez produkcję żywności, i to głównie mięsa. Głęboko wierzę, że to będzie produkt cieszący się dużym zainteresowaniem. Tym bardziej że to produkt naprawdę smaczny.
– Pan jadł te zamienniki mięsa?
– Absolutnie.
– I to jest jadalne?
– Miałem problem z odróżnieniem prawdziwego wołowego tatara od tatara stworzonego z soi.
– Czy to nie jest tylko chwilowa moda?
– Osobiście wierzę, że tak jak jest część klientów, którzy zmienili swoje nawyki i, zamiast czekać na kuriera i dostawę do domu, wybieraj paczkomaty, tak są klienci, którzy zmienią swoje nawyki żywieniowe. Nawet jeśli to jest produkt, który wybierze 5 proc. konsumentów, to mówimy o potencjale rynkowym liczonym w miliardach złotych.