50, 100 i 150 lat temu

WOJNA HERBICYDOWA W WIETNAMIE

„W latach 1962–1971 amerykańska 1974 armia rozpyliła w południowym Wietnamie około 20 mln galonów środków chwastobójczych na powierzchni czterech milionów akrów – to jedna dziesiąta powierzchni tego kraju. Celem było przede wszystkim spowodowanie opadnięcia liści z drzew, aby łatwiej można było lokalizować ugrupowania wroga, i zniszczenie upraw, by przeciwnik nie miał co jeść. Ta wojna środowiskowa została poddana ocenie przez National Academy of Sciences. W konkluzjach napisano, że działania te spowodowały długookresowe szkody w wietnamskich lasach, natomiast urodzajność gleb nie ucierpiała znacząco, a także że jest za wcześnie na ocenę, czy rozsypywanie herbicydów nie zaszkodziło zdrowiu ludzi i nie doprowadziło do defektów genetycznych”. Późniejsze badania potwierdziły, że wielu mieszkańców Wietnamu z tego powodu zapadło na różne choroby, w tym również przewlekłe.

KOTY CHROMOSOMOWE

„Futro kota szylkretowego jest mieszaniną barwy pomarańczowej i czarnej, które zwykle nie tworzą plam, ale są ze sobą zmieszane; z kolei kot calico to szylkret z dodatkiem bieli – zazwyczaj są to plamy tych trzech barw. Zdecydowana większość szylkretów i calico to samice. Mało jest samców i są one niemal zawsze bezpłodne. Okazuje się, że pojawienie się na świecie większości, a może nawet wszystkich samców szylkretowych i calico, to konsekwencja defektów w ich chromosomach płci.”

ROPA NAFTOWA: ORGANICZNA CZY MINERALNA?

„Żaden autorytet nie 1924 potrafi jednoznacznie rozstrzygnąć, czy ropa naftowa jest surowcem mineralnym, czy też organicznym. Od dawna podejrzewa się, że kiedy w odległych okresach geologicznych umierały organizmy zwierzęce na lądach i w morzach oraz organizmy roślinne, wówczas ich szczątki zanurzały się w skorupie ziemskiej wraz z formacjami piaskowców, a tym, co przetrwało do naszych czasów z tego organicznego materiału, jest ropa naftowa. Na razie to tylko przypusz

czenie. Dlaczego surowiec ten jest traktowany przez geologów jako mineralny? Bo znajduje się go pośród osadów mineralnych i pozyskuje w wyniku działalności górniczej. Być może pewnego dnia dzięki badaniom dowiemy się prawdy o pochodzeniu ropy. Do tego czasu należy uznawać, że jest ona surowcem mineralnym”.

NIE PUSTYNIA,

ALE JEZIORO SAHARA

„Francuscy inżynierowie 1874 dowiedli, że powierzchnia pustyni Sahara znajduje się poniżej poziomu oceanu – w tym sensie, że jest ona dnem zbiornika słodkowodnego, który dawno temu wysechł. Pojawiła się nawet sugestia, aby znów zmienić pustynię w jezioro. Ponad nim pojawiłoby się wtedy wilgotne powietrze – w miejsce obecnego, skrajnie gorącego, suchego i pełnego pyłów. W tym celu zaproponowano zbudowanie kanału do oceanu, aby jego wody mogły zalać pustynię; tyle że z powodu gigantycznego parowania obserwowanego na tej szerokości geograficznej woda oceaniczna zapewne znikałaby błyskawicznie i nawet największy kanał nie nadążyłby z jej dostawami”.

LOUIS PASTEUR,

MISTRZ BROWARNICTWA

„Przyczyną kwaśnienia piwa są substancje fermentacyjne obecne w powietrzu oraz surowce, z których produkuje się napój. Poprzez zagotowanie mieszanki słodu i chmielu, następnie ochłodzenie jej bez kontaktu z powietrzem oraz poddanie fermentacji poprzez dodanie drożdży do naczyń, w których znajduje się jedynie kwas węglowy lub też czyste powietrze, można otrzymać piwo o doskonałej jakości i trwałości. Autor wykorzystał fakt, że tlen faworyzuje wzrost prawdziwych drożdży, ale hamuje rozprzestrzenianie się innych fermentów. Czyste drożdże przetrzymywane w czystym powietrzu nie zmieniają się nawet w środku lata, gdy temperatury są wysokie. Wbrew temu, co autor dawniej uważał, Mycoderma vini pozostają niezmienione; uczestniczą w procesie fermentacji alkoholowej, ale same się nie rozprzestrzeniają – Louis Pasteur”. Mikrobiolog Louis Pasteur zasłynął w XIX wieku pracami nad szczepionkami. Być może dzisiaj byłby mistrzem browarnictwa.

OPUCHNIĘTA SIATKÓWKA OZNACZA ŚMIERĆ

„W chwili śmierci naczyń krwionośnych uwalniają się pewne gazy, które normalnie ma w nich zamknięte. Powodują pneuzatozę, rozedmę naczyń krwionośnych. M. Bonchut twierdzi, że proces ten można łatwo obserwować w siatkówce oka, wykorzystując do tego celu oftalmoskop. W ten sposób można szybko i jednoznacznie potwierdzić zgon”.

1974, Gazowa galaktyka: „Mapa przemieszczania się gazu w centrum naszej Galaktyki. Widzimy rozkład emisji niezjonizowanego wodoru. Barwami przedstawiono intensywność tej emisji – od fioletu (najniższa) po czerwień (najwyższa). Pionowa oś pokazuje prędkość wodoru w płaszczyźnie Galaktyki: prędkości cząstek pędzących w naszą stronę są ujemne, oddalających się – dodatnie. W czerwonej poziomej strefie prędkość cząstek jest zerowa”.