Drodzy Państwo,

głównym tematem majowego numeru jest sztuczna inteligencja. Piszemy o niej praktycznie co miesiąc, bo to niezwykle dynamicznie rozwijająca się dziedzina, tym razem jednak nieco więcej. Zainteresowanie SI znacznie wzrosło po pojawieniu się dużych modeli językowych (large language model, LLM), a wybuchło po udostępnieniu przez OpenAI opartego na LLM chatbota ChatGPT – po pięciu dniach korzystało z niego już milion użytkowników, po dwóch miesiącach 100 mln. To niewątpliwie fantastyczne narzędzie, ale, podobnie jak cała SI, niewolne od wad i niosące zagrożenia. O tym, jak pożyteczna może być sztuczna inteligencja, świadczą obiecujące próby odczytania zwęglonych zwojów papirusów z Herkulanum – praktycznie niemożliwe jest ich rozwinięcie bez zniszczenia, rozwijane są więc „wirtualnie” (s. 36). Następny tekst (s. 45) dotyczy związku pomiędzy udoskonalaniem SI i odkrywaniem natury ludzkiej inteligencji, która jest dużo bardziej złożona, niż kiedyś sądzono. O poważnych zagrożeniach stwarzanych przez SI, a dokładnie przez niewłaściwe jej użycie, przeczytamy z kolei w artykule „Na skróty do Boga” (s. 51). Zamiast mozolnie zgłębiać teksty religijne, można teraz wyręczyć się sztuczną inteligencją. Jednak oparte na LLM i wytrenowane na tekstach religijnych chatboty prowadzą często na manowce – nie powinno się zapominać, że generują odpowiedzi nie tyle wiarygodne, ile sprawiające takie wrażenie. Szukanie więc w ten sposób życiowych wskazówek to zdecydowanie zły pomysł. Ostatni tekst poświęcony SI odnosi się do kwestii bardziej praktycznych, a mianowicie do przeprowadzania przez nią dowodów matematycznych, w czym wykazuje się ona nie tylko dużą sprawnością, ale nawet kreatywnością (s. 54). Polecamy również inne artykuły w numerze, m.in. o skuteczności leków, a konkretnie o badaniach tej skuteczności (s. 56). Bardzo interesujące zagadnienia porusza także autor tekstu „Czy wszystkie gatunki powinniśmy ratować?” (s. 62). Zapewne niejednokrotnie zastanawiali się Państwo nad tą kwestią, zwłaszcza wtedy, gdy planowane są budowy dróg, mostów czy osiedli kosztem istnienia siedlisk rzadkich roślin lub zwierząt. Warto przeczytać, jak z takimi problemami radzą sobie (lub nie) inne kraje. Oczywiście, nie mogliśmy w maju zapomnieć o miłośnikach astronomii – zachęcamy do przeczytaniu artykułów o nietypowym brązowym karle (s. 27) i sprowadzaniu na Ziemię kosmicznych próbek (s. 78). Miłej lektury!