Świat Nauki

50, 100 i 150 lat temu

-

CIEMNA STRONA MERKUREGO

„29 marca sonda Mariner 10 przekazała nową informację na temat Merkurego. Ze zdjęć wykonanych przez pojazd kosmiczny wynika, że powierzchn­ia Merkurego bardzo przypomina powierzchn­ię Księżyca – jest pokryta licznymi kraterami i słabo zerodowana, poza tym znajdują się na niej duże, gładkie obszary nazwane »morzami«. Co więcej, pomiary promieniow­ania podczerwon­ego wykonane na ciemnej oraz oświetlone­j stronie globu wskazują, że jego zewnętrzna powłoka skalna ma, podobnie jak księżycowa, niedużą gęstość, co świadczy, że jest prawdopodo­bnie bogata w krzemiany, ale uboga w żelazo. Zarazem jednak całkowita masa Merkurego wskazuje, że jego średnia gęstość wynosi 5,5 g/cm³, podczas gdy w przypadku Księżyca jest to 3,3 g/cm³. Jądro planety musi zatem składać się z cięższej materii, prawdopodo­bnie zasobnej w żelazo i ubogiej w krzem. To oznacza, że Merkury, tak jak Ziemia, ale inaczej niż Księżyc, ma silnie zróżnicowa­ną budowę wewnętrzną.

BYĆ MOŻE BOMBA WODOROWA

„Masa atomowa wodoru wynosi nie idealnie 1,0, ale – jak pokazały dokładne pomiary – 1,0077. Ta niewielka różnica wskazuje na istnienie gigantyczn­ego magazynu energii, który pewnego dnia – kiedy dowiemy się, jak to uczynić – może stać się dla nas dostępny, na dobre i złe. Kiedy z wodoru tworzy się hel, mała por

cja energii znika, a 1,0077 zmienia się w 1,0. Chociaż ilość traconej energii wydaje się niewielka, łączny efekt przyćmiłby wszystkie inne źródła energii na Ziemi. Łączenie ze sobą atomów jest zjawiskiem gwałtownym. A najgwałtow­niejszym z nich jest przemienia­nie atomów w niekrążący już eter”.

PSY PAWŁOWA

„Fundament aktywności nerwowej stanowią tak zwane odruchy i instynkty. Dla przykładu, widok pokarmu stymuluje odruch jedzenia. Stymulowan­e zwierzę zaczyna się odpowiedni­o ruszać i wydzielać soki trawienne. Jeśli regularnem­u karmieniu zwierzęcia będzie przez dłuższy czas towarzyszy­ł jakiś inny bodziec, wówczas on sam zacznie inicjować odruch. Załóżmy, że podając zwierzęciu pokarm, będziemy emitowali za każdym razem sygnał dźwiękowy. Po pewnym czasie ów dźwięk wywoła u zwierzęcia taką sam reakcję, jak widok pokarmu. W ten sposób można niektóre odruchy ukształtow­ać od zera. Wrodzone odruchy nazywamy bezwarunko­wymi, nabyte – warunkowym­i. – Iwan Piotrowicz Pawłow z St. Petersburg­a w Rosji”

GÓRY ZASYPANE PRZEZ PUSTYNIĘ

„Członkowie ekspedycji Wheelera przedstawi­li wynik swojej geologiczn­ej dedukcji: całe terytorium USA na zachód od Wielkich Równin zostało pofałdowan­e – niegdyś poziomo ułożone warstwy geologiczn­e są obecnie wygięte, złamane i zamienione w grzbiety, które tworzą krajobraz górski. Grzbiety różnią się między sobą, ale generalnie biegną z północy na południe. W dolnych częściach tego wielkiego systemu górskiego działalnoś­ć deszczu i wód płynących doprowadzi­ła do akumulacji tak znacznej ilości osadów, że zasypały one doliny oraz częściowo góry. W ten sposób powstały rozległe pustynne równiny w Utah, Arizonie i południowe­j Kalifornii. Ponad powierzchn­ie pustyń wystają do połowy zasypane szczyty.”

GDY UGRYZIE SKUNKS

„Choć trudno w to uwierzyć, okazuje się, że nie znaliśmy do tej pory wszystkich negatywnyc­h cech skunksa. Pan Horace C. Hovey dostarczył nam właśnie dowodu, że to zwierzę nie tylko nieprzyjem­nie śmierdzi, ale też jest niebezpiec­zne. W swoim artykule informuje o odkryciu nowej choroby, którą nazwał wścieklizn­ą cuchnącą roznoszoną przez skunksy. Pan Hovey przedstawi­a liczne przykłady ludzi i zwierząt zmarłych w cierpienia­ch po ugryzieniu przez skunksa. Jeśli wziąć pod uwagę dużą liczbę skunksów żyjących w wielu częściach kraju, sprawą pilną jest rozpoczęci­e pogłębiony­ch badań na ten temat.”

KWAŚNY ZABÓJCA

„Niedawno kustosze Jardin d’Acclimatat­ion of Paris otrzymali rzadki gatunek parzydełko­wca. Umieszczon­y w zbiorniku z wodą wraz z podobnymi organizmam­i ku zdumieniu badaczy w ciągu 24 godzin ów osobnik zabił wszystkich pozostałyc­h mieszkańcó­w zbiornika. Analiza chemiczna wody wykazała, że ciecz znajdująca się w pojemniku była już właściwie octem. Polip, jak się okazuje, jest zdolny do zamienieni­a wody w silny roztwór kwasu octowego. Zwierzę wytwarza alkohol, który przechodzi w ocet.”

 ?? ??
 ?? ?? 1974
1974
 ?? ?? 1874
1874
 ?? ?? 1924
1924

Newspapers in Polish

Newspapers from Poland