SZTUCZNA INTELIGENCJA W PRACY URZĘDU PATENTOWEGO RP

Na świecie jest dokonywanych średnio 58 tys. zgłoszeń różnych przedmiotów własności intelektualnej dziennie, a wyszukiwarka patentów Espacenet zawiera ponad 150 mln wyników dotyczących światowej dokumentacji patentowej, pochodzącej z ponad 90 krajów i organizacji udzielających praw wyłącznych. W 2023 r. Urząd Patentowy RP przyjął ok. 30,8 tys. zgłoszeń w trybie krajowym i międzynarodowym i wydał ok. 23 tys. decyzji o udzieleniu praw wyłącznych. Poruszanie się w tak bogatych bazach danych wymaga stosowania najnowocześniejszych rozwiązań informatycznych. Dlatego urzędy patentowe korzystają ze sztucznej inteligencji do optymalizacji własnej pracy. SI np. efektywnie przeszukuje międzynarodowe bazy z chronionymi przedmiotami własności przemysłowych. Automatycznie tłumaczy opisy praw wyłącznych, bo w światowej literaturze patentowej dominują języki azjatyckie. Pomaga w automatycznej analizie warstwy graficznej znaków towarowych, co dotychczas wymagało tradycyjnej pracy albo wsparcia słownego. W polskim urzędzie wykorzystywany jest system AutoPatent, który dzięki mechanizmom sztucznej inteligencji wskazuje międzynarodowe klasyfikacje patentowe dla nowych, dotąd niezaklasyfikowanych zgłoszeń oraz przypisuje eksperta do rozpatrzenia danego zgłoszenia względem dziedziny techniki, w której się specjalizuje. Bo na końcu procesu jest zawsze człowiek – ekspert, który weryfikuje wyniki.

Sztuczna inteligencja stwarza też wyzwania dla prawa własności intelektualnej. Na gruncie obowiązujących przepisów prawo do uzyskania patentu przysługuje wyłącznie osobie fizycznej. Opatentowany może być tylko „wynalazek realizowany z użyciem komputera” (CII, Computer Implemented Invention), czyli taki, w którym zastosowanie komputera wywołuje dalszy, nieoczekiwany efekt techniczny, rozwiązujący jakiś problem. Przykładem jest system nawigacji w telefonie lub samochodzie, wyświetlający mapę topograficzną w zależności od aktualnej pozycji pojazdu i kierunku poruszania się. Takie rozwiązanie spełnia kryteria patentowalności, w przeciwieństwie do np. Chata GPT, który jest jedynie rozbudowaną aplikacją.