POBEDNIK NA MESTU ZAMKA
Mnogi Beograđani i gosti našeg grada dok šetaju Kalemegdanom i platoom kod spomenika Pobednik ne znaju da bi, da su živeli pre šest vekova, šetali zapravo zamkom despota Stefana Lazarevića.
Prema rečima istoričara Aleksandra Krstića, na tom mestu je despot Stefan Lazarević podigao citadelu koja se zvala Kula, jer je na grčkom ta reč označavala zamak ili utvrđenje.
- Ovo što danas zovemo kula, to se nekada zvalo stup. Taj zamak je služio kao sedište zapovednika grada i poslednja linija odbrane - započinje priču naš sagovornik i vodi nas kroz istoriju Beograda.
Novi istorijski trenutak Beograda nastupio je početkom 15. veka, kada je zbog prodora Turaka, nakon kosovske bitke, u Podunavlju došlo do primirja između Ugara i Srba. Despot Stefan Lazarević sklopio je tada savez sa ugarskim kraljem Žigmundom, postao njegov vazal i zauzvrat dobio Beograd.
- U povelji grada Beograda, od koje je sačuvan samo
jedan deo, piše da je Stefan Beograd zatekao razrušen i opustošen. Započeo je obiman posao izgradnje grada, i to ne samo utvrđenja nego i jednog pravog srednjovekovnog grada sa urbanim strukturama koje su bile zaštićene zidinama. Na mestu gde je sad Pobednik napravo je svoj dvor, koji se sastojao iz dva dela. Ulazni
deo bio je kod česme Mehmed-paše i imao je pokretni most, preko kojeg se ulazilo u dvorište, u kojem je bila velika kula, koja se zvala Kula Nebojša. Kad je ona srušena krajem 17. veka, kula koja je branila ulazak u donje dvorište, gde su bile dvorske prostorije, dobila je to ime. Bronzanu maketu tog dvorca, delo vajara Kolje Milunovića, možete videti na platou kod Pobednika - kaže Krstić i dodaje da je Beograd prvi put u svojoj istoriji postao prestonica srpske države.
Kada je despot Stefan obnovio grad, posvetio ga je Bogorodici, koja je bila zaštitnik grada. Obnovljeni grad privukao je pažnju ugarskog kralja, koji je shvatio da bi mu takva tvrđava dobro došla kao centar odbrane južne granice, pa je despot morao da mu vrati Beograd 1427. godine. Pod ugarskom vlašću grad je bio do 1521. godine, a dvor despota Stefana Lazarevića razoren je u oktobru 1690. godine. I. M. - K. P.