Cvetanje Tise kao ljubavni ples smrti
Tiski cvet koji tri godine živi u mulju ovih dana izlazi na površinu vode da bi produžio svoju vrstu, ali i odmah skončao, dok iza njih na reci ostaju cvetovi, kao prizor koji očevice ostavlja bez daha.
Cvetanje reke, fenomen star 200.000 godina, dešava se jedino još na Tisi i na kineskoj reci Jangcekjang.
- Nakon tri godine života kao larva i oko 20 presvlačenja, ovi insekti zlatnozelenog tela i crnih očiju izlaze na površinu da bi stvorili novi život. Nakon ljubavnog plesa, prvi umiru mužjaci, a posle polaganja jaja, pred sumrak, umiru i ženke kaže Srećko Kovač, biolog iz Novog Sada.
Tiski cvet nadživeo je i dinosauruse, ali čoveka možda neće, pre više decenija bili su rasprostranjeni po svim većim rekama Evrope, ali zagađenje prirode skoro je uništilo ovaj živopisni događaj. Tiski cvet poznat je kao najveća vrsta vodenih cvetova u Evropi. Za razliku od većine vodenih insekata, njegovi rojevi nikada ne napuštaju vodu, već konstantno dodiruju površinu vode.
U cvetanju Tise ove godine uživala je i grupa turista iz Japana, koji su slušali i čitali o jedinstvenom prirodnom fenomenu, želeli su to da dožive i snime, pa su pre nedelju dana doputovali u Srbiju i svakodnevno čamcem obilazili reku kod Sente i Kanjiže ne bi li snimili ovo čudo prirode. U nedelju po podne ostvarila im se želja jer je to bio prvi dan kada je započeo masovni svadbeni let ovog prastarog i jedinstvenog insekta.
Prema rečima biologa Jožefa Gergelja iz Sente, narednih dana rojenje će biti najmasovnije kod Kanjiže i Sente, a to je i prilika da ljubitelji prirode izađu na reku i uživaju u ovom jedinstvenom događaju.
Gergelj objašnjava da u našim vodama živi više vrsta vodencvetova, ali obrisi i svadbeni let nijednog od njih nije tako atraktivan kao kod Tisinog cveta.
- U pitanju je najveća evropska vrsta vodencveta, veličine 8-10 centimetara. Na kraju svadbenog plesa umiru najpre mužjaci, a potom, nakon polaganja jaja, i ženke. Više miliona oplođenih jajašaca započinje novi trogodišnji razvojni ciklus u glinovitom koritu Tise. Atraktivni svadbeni ples koji započinje u kasno popodne predstavlja opčinjavajuću pojavu i nadahnuće za mnoge umetnike - priča biolog Jožef Gergelj. On dodaje da je Tisin cvet kod nas u opasnosti od nestanka već decenijama, od 1976, kada je Tisa pregrađena branom kod Novog Bečeja.
- Brana zadržava nanos Tise, a u muljevitom dnu larve ne nalaze glinovito korito u kojem bi mogle da se razvijaju u sigurnosti. Tiski cvet je u većem broju zasad preživeo u glinovitom koritu meandra reke uzvodno od Sente i Kanjiže - kaže Gergelj.