Crkva koju je podigao knez Miloš proslavila dva veka

Stara crkva u Kragujevcu proslavlja dva veka svog postojanja. Prvi put u svojoj istoriji zidovi Stare crkve su oslikani likovima Isusa Hrista, Bogorodice i svetaca.

Stara crkva poznata je još kao Miloševa crkva, jer je zadužbina kneza Miloša, ali je nazivaju još i Svetotrojičnom crkvom, Crkvom silaska Svetog duha na apostole.

Njena 200. godišnjica poklapa se sa 200. godišnjicom proglašenja Kragujevca za prestonicu jer je knez Miloš posle prenošenja dvora u Kragujevac želeo da sazida i dvorsku crkvu. Danas je ovaj hram najstarija crkvena bogomolja na području Kragujevca, gde postoji još 11 hramova.

Kako kaže protojerej Milić Marković, starešina Stare crkve, “ovaj hram ima pre svega hrišćanski značaj, ali je sve vreme imao politički, kulturni i istorijski, koji i do današnjih dana traje”.

- Godine 1818. je u manastiru Vraćevšnica doneta odluka da Kragujevac bude prestonica. Pre toga je Kragujevac

bio selo sa samo 193 kuće. Miloš je odlučio da se crkva sazida na groblju jer je

verovao da će tako da svedoči o vaskrsenju Hristovom. Crkva čuva vrednu dokumentaciju i u njoj postoje podaci iz knjiga rođenih, venčanih i umrlih u poslednjih 200 godina - kaže Milić.

Zidanje hrama je započeto 1817. i završeno 1818, i to „troškom samog Kneza“.

Za svoje građevinarske poduhvate knez Miloš je birao najbolje i najpoznatije majstore, među kojima je bio i Milutin Gođevac, poreklom iz Bosne, koji je zaslužan i za izgradnju kragujevačke Stare crkve zajedno sa izvesnim „mauerom“Martinom i jednim Italijanom Antonijem. O završetku radova postoji natpis na spoljašnjoj mermer ploči koji svedoči da je knez Miloš imao 35 godina kada je crkva završena, u vreme turskog sultana Mahmuda II.

U porti je i zgrada Stare skupštine, u kojoj su usvojeni mnogi ustavi, među kojima i Sretenjski. Njega istoričari smatraju ustavom koji je ustanovio modernu Srbiju.

Tradicija kaže da je po zamisli kneza Miloša, crkva trebalo da bude veća nego što jeste, ali to nije dozvolio sam sultan da ne bi bila veća od tadašnje carske džamije u Kragujevcu.