Sisenkingeni yangempela, akulona uteku lolu
Selokhu kwathi nhlo, ulwazi labadala luthi imvelo inendlela yayo yokulungisa izimo.
Ingani kuke kuthi lapho kade nikhuluma ngehlathi thizeni eselilikhulu, uzwe kuthiwa kuqubuke nje umlilo waqeda ngalo. Kuthi nentabamlilo ekade ibila nizwe kuthiwa isidubule kwachitheka udaka. Ezweni lapho bekunesiqhwaga esaziwayo, sisatshwa kufike ukufa imvelo yenze into yayo ngomzuzu nje kuthi nya. Yikho lokhu esikubona kwenzeka ngomkhuhlane iCOVID-19 nosuhlalise wonke amazwe ngesinqe esisodwa.
Lo mkhuhlane awumise kabi nje iminotho yamazwe kepha ngisho uhlelo lwezempilo kwamanje amazwe okubukeka lizoshabalala uma kuwukuthi isixazululo kasitholakali. Yize kwamukelela okwenziwa ngamanye amazwe njengokubeka eceleni isamba semali ukufukula amabhizinisi, iqiniso lithi kwakhona lokho yisikweletu ebesingahlelelwe nesizodla kulo izwe.
Isibonelo nje lapha eNingizimu Afrika lapho bekuvele kuvalwe amehlo okusobala manje wukuthi lo mnotho ngeke ukhule kanye okungenani iminyaka emithathu kuya kwemihlanu. Konke lokhu kusho ingcindezi kuHulumeni nakubantu abafuna ukuhlinzekekwa nguHulumeni wabo. Ubani nje osengakhala ngezikole nezindlu uma esethi uHulumeni imali yahamba nomkhuhlane?
Okunye okubi njengoba sikuveza kulolu shicilelo, yisimo senzemfundo kakhulu ezinganeni zaboHlanga lapha kobantu. Njengazo zonke izingane kulezi zindawo aziyile ezikoleni njengokulandela umyalelo kaMengameli wezwe. Umehluko ngazo wukuthi ezinye zihleli nje, ziyaqhubeka nokufunda kusetshenzioswa ubuchwepheshe.
Othisha lapha kobantu bagodukile ngoba abanye bafundisa kuzo nje emakhaya kule kude nezwe, usondezwe ngamatoho. Kanti lezi zabanye uthisha uphuma nje lapha kwakhe, angene emotweni, aphume ntambama eze ekhaya. Njengoba kunjena nje isikole sesimhlinzekele ngezinsiza nezingane uyaxhunmana nazo ngabo belu ubuchwepheshe. Lesi yisithombe esehlukile ezindaweni ezahlukene.
Umbuzo uthi ngabe kuzo kuyothiwani uma sekulungiselwa izivivinyo? Lokhu kungephazamise yini inqubekela phambili le obekukhulunywa ngayo ngesikhathi kukhishwa imiphumela ngoMasingana kophezulu. Njengephephandaba sithi akuthi sivika umkhuhlane sibe sicabananga iqhingasu elingatakuka aboHlanga kule nhlekele, isiZulu sithi isishiphi sikhonga ukunya.