’n Bok vir sport

Hoe jy kan verseker dat jou graadeentjie vir die res van haar lewe gek oor fisieke aktiwiteit sal wees.

Sportdeelname bou brûe, vriendskappe en selfvertroue. En terwyl dit vir alle ouderdomsgroepe waar is, is dit veral die aanleer van nuwe vaardighede wat kleuters se selfvertroue ’n hupstoot kan gee.

Maar wanneer is die regte tyd om jou kind aan sport te begin blootstel? Op die webtuiste novakdjokovicfoundation.org skryf kenners dat daar in Australië gemeen word kinders is eers tussen agt en 10 jaar oud gereed om aan sport deel te neem, terwyl navorsers aan die gesaghebbende Mayo-kliniek in Amerika glo dat kinders al van ses af fisiek én verstandelik gereed is. Serwiese sportdokters meen weer die ideale tyd is reg aan die begin van kinders se skoolloopbaan.

Jou graad O- of graad 1-kind kan dus maar laat waai met sportdeelname as die bogenoemde inligting ’n maatstaf is.

Volgens die Gautengse kinderkinetikus Johané van Niekerk gaan dit op hierdie ouderdom meer oor die blootstelling aan ’n verskeidenheid sportsoorte as oor enigiets anders.

“Ons praat van massadeelname,” sê Johané, wat ook ’n SBST (School-based Support Team)-koördineerder by die Laerskool Muldersdrif in Krugersdorp is. Sy sê alles begin by deelname aan en stimulasie in ’n verskeidenheid sportsoorte. Die aanleer van motoriese en sosiale vaardighede vloei daaruit voort.

“Die uiteindelik doelwit van deelname en blootstelling aan sport op hierdie ouderdom moet altyd wees om ’n gelukkige kind te kweek wat ’n liefde vir fisieke aktiwiteite ontwikkel.”

BEHOU DIE BALANS

Op graad O- en 1-vlak is basiese motoriese vaardighede belangrik vir deelname aan sport. Die sportsoorte wat jy vir jou kind kies, behoort volgens Johané veral hierdie vaardighede te ontwikkel. Dit sluit in

koördinasie (soos touspring en om ’n bal te kan vang, gooi en skop), balans (soos om op een been te kan spring en op ’n balk te kan loop) en liggaamsbewustheid (ken jou liggaamsdele). Lokomotories-fundamentele vaardighede is ’n groot woord vir die belangrike vaardigheid om te kan huppel en tweebeenspring. ’n Aktiwiteit wat dít aanhelp is ook ’n goeie keuse vir jou graad O-kind.

Is daar op hierdie ouderdom iets soos ’n voorkeur-vaardigheid? Nee, sê Johané. Sy stel voor dat ouers hul kinders die geleentheid bied om aan ’n wye verskeidenheid sportsoorte deel te neem. Dis belangriker dat kinders ’n liefde vir fisieke aktiwiteit in die algemeen ontwikkel terwyl hulle nuwe vaardighede leer.

Dit is egter baie belangrik om op hierdie ouderdom vaardighede aan te moedig wat leerprobleme kan help beteuel, sê sy. As sy dus iets moet uitsonder, sou dit die volgende vaardighede wees: • Spiertonus. Dit behels om te leer hoe om die regte hoeveelheid spierkrag te gebruik wat nodig is vir beweeg, asook die tydsberekening daarvan, reg te kry;

• Fyn motoriese vaardighede. Soos handspiervaardighede; • Bilaterale integrasie. Dit behels die vermoë om albei kante van die liggaam gelyktydig en gesamentlik te gebruik; en • Die ontwikkeling van die vestibulêre stelsel. Stuur inligting aan die brein oor waar in die ruimte jou kop hom bevind.

OOG OP DIE BAL

Sommige sportsoorte ontwikkel ’n wyer verskeidenheid vaardighede as ander. Een daarvan is tennis. Sportwetenskaplikes is dit eens dat dié raketsport al jou kind se groot spiergroepe oefen: van die beenspiere tot die skouergordel. Selfs die handgreepkrag moet hard werk om die raket vas te hou.

Tennis ontwikkel natuurlik ook algehele én hand- oog-koördinasie, sê Elizna de Bruin, ’n Teddy Tennis- afrigter van Bloemfontein.

“Ruimtelike oriëntasie, met ander woorde waar jy op die baan is en die afstand van die bal van jou af, is een belangrike vaardigheid wat ons in die Teddy-tennislesse vir kleuters aanspreek. Middellynkruising, wat baie belangrik is as jou kind begin lees en skryf, word ook met elke

hou in tennis oefening gee. Elke keer as ’n tennisbal geslaan word, moet die spelertjie oorkruis intrap en oorkruis eindig.”

Gelukkig hoef jou kleinding nog nie oor die hele baan te kan beweeg of slaan nie. Hulle kan ook met ’n spesiale raket speel. Volgens Elizna is ’n nommer 21-raket nommerpas vir die meeste kinders van dié ouderdom. ’n Tennisles behoort nie langer as 30 tot 45 minute te duur nie.

Sportsoorte soos karate en ballet of dans ontwikkel ook jou kind se hele spierstelsel. Net soos met karate verbeter ballet soepelheid en spierkrag én gee dit jou kind se balans oefening. Ballet bied ’n bykomende voordeel dat dit jou kind kan help om haar ouditiewe geheue oefening te gee omdat sy moet onthou wat sy gehoor het en dit dan nadoen, stap vir stap.

Perdry en gimnastiek is twee ander goeie keuses as dit kom by privaat buitemuurse aktiwiteite. Albei is uitstekend vir balans en spiertonus. Perdry is boonop terapeuties en help om leer- en gedragsprobleme te behandel.

Die hoofdoelwit van die aanleer van sportvaardighede in die jong jare moet egter altyd die kweek van ’n liefde vir fisieke aktiwiteit wees, sê Johané. “In die lig van toenemende vetsug by kinders het ’n gesonde leefstyl – wat aktiwiteit insluit – noodsaaklik geword.

DIS NIE ’N KOMPETISIE NIE

’n Laaste paar woorde oor jou graadeentjie en sport: • Kinders se eerste kennismaking met sport moet lekker wees sodat hulle dit weer en weer wil doen. • Kinders wie se ouers te veel druk op hulle geplaas het om te presteer, verloor dikwels later belangstelling in sport. Hulle kan hulle dan vir die res van hul lewe aan alle vorms van fisieke aktiwiteit onttrek. • Waak daarteen om net dié aktiwiteite te kies waarin jou kind goed is. Kies ook dié wat jou kind die kans bied om nuwe vaardighede te leer. • As jy en jou kind ooreengekom het om ’n aktiwiteit vir ’n sekere aantal kwartale te doen moet julle daarby probeer hou, selfs al hou jou kind nie meer van die aktiwiteit nie. • Moenie jou kind gebruik om jou eie

verlore sportdrome na te jaag nie.