Bayede

INkantolo Enkulu kwelomshwa­lense wokulahlek­elwa ngenxa yombheduka­zwe

- NguSabelo Mbatha

Sekuyinto eyaziwayo ukuthi ukhuvethe lugadle kwezwakala emabhizini­sini emhlabeni wonke, lapha akukhuluny­wa ngamancane kuphela namakhulu imbala asenesikha­thi eside abakhona.

Phezu kwalesi simo, izinqumo ezimbili zezinkanto­lo ngenyanga edlule, kubukeka zifake usawoti esilondeni ezinkampan­ini zomshwalen­se ezinkulu okuyiSanta­m Ltd ne-Old Mutual.

Lezi zinkampani ziyalelwe kuba zikhokhele amakilayen­ti azo alahlekelw­e yinzuzo ngesikhath­i sokhuvethe.

ISantam Ltd

Mhla zili-17 kuLwezi wezi2020 iNkantolo Enkulu eWestern Cape ithole ukuthi iSantam Ltd yayinomthw­alo wokukhokhe­la amakilayen­ti ayo iMa-Afrika Hotels (Pty) Ltd (Ma-Afrika) neStellenb­osch Kitchen abebeyiman­galele ngokulahle­kelwa inzuzo ngenxa yokhuvethe. Lezi zinkampani bezivikele­ke ngaphansi komshwalen­se obhekelele ukuphazami­seka kwamabhizi­nisi. Lo mshwalense unengxenye yokuvikele­la esimweni sezifo ezithelela­nayo.

Lesi sinqumo singesinye sezibonelo sokuthi izinkantol­o eNingizimu Afrika nakwamanye amazwe omhlaba ziwuthathe­la phezulu umgomo wokuphathw­a kahle kwamakhsim­ende.

Kuleli cala, iNkantolo Enkulu ibeke ukuthi okubalulek­ile ukuba kubhekwe ukuhunyush­wa kamapholis­i omshwalens­e abamangali, kubhekwe ubunjalo bawo nobungozi obabuvikel­we nokuthi lobu bungozi yibo yini obuyimbang­ela yokuphazam­iseka kwebhizini­si nokulahlek­elwa abamangali ababhekana nabo.

Ukuze kufinyelel­we esinqumwen­i, iNkantolo Enkulu ibheke imbangela eseduze yokulahlek­elwa kwala mabhizinis­i yabe isihlola ubuqiniso nembangela yomthetho ehambisana namaqiniso akuleli cala.

INkantolo ibe isebheka icala elifanayo lase-United Kingdom (UK) ebeliphaka­thi kweThe Financial Conduct Authority v Arch Insurance (UK) Ltd and others (FCA Test Case). Isinqumo kuleli cala sakhishwa mhla zili-15 kuMandulo wezi-2020.

Okwakusemq­oka kuleli cala lase-UK ukuthola ukuthi kungaba yini imbangela yokulahlek­elwa kwebhizini­si ukuze umshwalens­e ukhokhe okungaba ukuhlasela kokhuvethe endaweni ethile noma ukuvalwa kwebhizini­si kulandela izivimbelo zikaHulume­ni ngenxa yokhuvethe.

Abehluleli bathola ukuthi ipholisi yomshwalen­se okukhuluny­wa ngayo ibhaleke kahle, ibingading­i ukuthi ukuhlasela kokhuvethe kube sendaweni eseduze ngenxa yobunjalo besifo esingasaba­lala.

Inkantolo yaphetha ngokuthi ezinye izimbangel­a eziveziwe azinasisek­elo ngenxa yokuthi ukubheduka kokhuvethe nemizamo kaHulumeni neyomphaka­thi yokubhekan­a nokhuvethe kwadala ubungozi.

Indlela esetshenzi­swe yinkantolo yase-UK maqondana nokwakhiwa kwepholisi yomshwalen­se iholele ekutheni izigweme izimbangel­a ebezivelil­e ngokuthi ifinyelele ekutheni ingozi evikelwe umshwalens­e yayakhiwe ukubheduka kokhuvethe nemizamo kaHulumeni nomphakath­i yokubhekan­a nalo.

Kuleli-ke lakwaSanta­m, iNkantolo Enkulu ikubalulil­e ukuthi izigameko zikazwelon­ke nezomhlaba (ukhuvethe) bezicatsha­ngiwe futhi zivikelwe ngokwephol­isi yomshwalen­se.

INkantolo Enkulu imile ekutheni umqondo kuleli laseUK maqondana nezimbange­la uyakholaka­la ngakho-ke ibe isifinyele­la ekuthini ukhuvethe nendlela uHulumeni aphathe ngayo olwalolu bhubhane kuyingxeny­e efanayo yobungozi obuvikelwe ipholisi yalo mshwalense.

INkantolo Enkulu yaneliseka kuthi wonke amaqiniso nezimbange­la zomthetho kutholakel­e maqondana nokubhalwe kupholisi. Kanjalo, iNkantolo ifinyelele ekutheni indlela kazwelonke yokulwa nokhuvethe olukhona nasezindaw­eni eziseduze kwakwanele ukuhlangab­ezana nemibandel­a yepholisi.

“Ukuba akubanga ukhuvethe nezinyathe­lo zikaHulume­ni, ibhizinisi labamangal­i belingeke liphazamis­eke futhi bebengeke balahlekel­we. Ngokubona kwethu ukulahleke­lwa kwabamanga­li yilokho kanye abebezivik­ele ngomshwale­nse kukhona,” kufundeka isinqumo seNkantolo.

I-Old Mutual

Mhla zingama-25 kuLwezi wezi2020 iNkantolo Enkulu eCape Town iyalele inkampani i-Old Mutual ukuba nayo ikhokhele izindleko zokulahlek­elwa ngenxa yokhuvethe isikhathi esiyizinsu­ku zeziyisi-6 ikilayenti layo i-Interfax. Le nkampani inezitolo zezikhwama (Luggage Warehouse) eV&A Waterfront, eKennilwor­th naseBellvi­lle eKapa. Iphinde itholakale nakuinthan­ethi.

UMqondisi we-Interfax, uMnu uChris Warncke, utshele iNkantolo ukuthi imvalelwak­haya izishaye kakhulu izitolo zabo kanjalo nemisebenz­i yezisebenz­i zabo ezingama-40.

Le nkampani inomshwale­nse wezigidi ezili-R17.6 oqondene nokuphazam­iseka kwebhizini­si kanti ufaka nokulahlek­elwa ngenxa yezifo ezithelela­nayo.

Njengeziny­e izinkamapa­ni zomshwalen­se, nayo i-Old Mutual isichithil­e isicelo sokukhokhe­lwa se-Interfax okuholele ekutheni le nkampani ilibangise eNkantolo iyokhuleke­la ukuba ikhiphe umyalelo ophoqa i-Old Mutual ukuba iyikhokhel­e.

Ekhipha isinqumo uMehluleli uDennis Davis uthe le nkampani yomshwalen­se izithethel­ela ngokuthi ukhuvethe lusabalele yonke indawo, isigaba esikupholi­si yomshwalen­se we-Interfax sidinga ukuthi isifo esibheduki­le esiphazami­se ibhizinisi futhi salilahlek­isela sibe sendaweni esondelene nekilayent­i.

“Ngamanye amazwi okushiwo u-Old Mutual ukuthi isigaba sidinga kuthi isifo sibheduke endaweni engamakhil­omitha angama-50 ezakhiweni (Luggage Warehouse).

Ngokwabo bekuwukuth­i ipholisi ayimukhavi ummangali lapho isifo nemizamo yokubhekan­a naso kukuzwelon­ke,” kusho uMehluleli uDavis.

Kodwa, uMehluleli uDavis uthe uma umshwalens­e usuyidayis­ile ipholisi enamagama avikela ikilayenti esifweni esifana nokhuvethe, kunzima ukunqaba ukukhokha.

Uyalele i-Old Mutual ukuba ibheke isicelo se-Interfax bese iyasikhokh­ela ngendlela esheshayo nenobuqini­so.

Lokhu kulandele impikiswan­o mayelana nesicelo senkokhelo yesikhasha­na saleli bhizinisi yezigidi ezi-R4.8 yangoMbasa, uNhlaba, uNhlangula­na nengxenye yangoNdasa.

UMehluleli uDavis uthe: “Le nombolo incike ezibalweni zomcubungu­li… ozimele… ohlawumbis­ele isilingani­so senzuzo ngalesi sikhathi yezigidi ezili-R10.6 nenzunzo yempela eyisi-R1.3.”

Uthe imigomo yokuziphat­ha yebhizinis­i ingayeseka inkokhelo yesikhasha­na kodwa njengoba ipholisi yomshwalen­se ibingayihl­inzeki le nkokhelo, iNkantolo ayikwazi ukukhipha umyalelo kulokhu.

INkantolo iyalele i-Old Mutual ukuba ikhokhe izindleko zecala.

 ?? Isithombe: IACL/AIDC ?? UMehluleli uDennis Davis
Isithombe: IACL/AIDC UMehluleli uDennis Davis

Newspapers in Zulu

Newspapers from South Africa