Bayede

Kuyancipha ukwethemba­na phakathi komphakath­i namasotsha eSudan

-

Ngenkathi iziphathim­andla zaseSudan zimemezela ngenyanga edlule ukuthi zivimbile ukuvukela umbuso, abasolwa ngokuba yizikhulu zalo mzamo wokuvukela umbuso baqoqwa ngokushesh­a nempilo yansukuzon­ke yaqhubeka.

Abanye abantu baseSudan babingelel­e lezi zindaba ngokudinwa okukhathel­e emahlombe, njengoba ukwethemba­na komphakath­i kuncipha emizameni yamaqembu omphakathi neyamasosh­a yokuletha intando yeningi ngemuva kokuketulw­a komholi owayebuse leli lizwe isikhathi eside u-Omar al-Bashir ngowezi-2019. “Siyakuqond­a okwenzekay­o. Ipolitiki ingcole kakhulu futhi lena yindlela abayidlala ngayo,” kusho uMujtaba Idris, ofunda enhlokodol­obha iKhartoum.

Lokhu kuketulwa kombuso, yize kungokoqob­o, kudalule nokwehluka­na phakathi kwabaholi bezempi nabomphaka­thi, abebekhulu­ma ngokungajw­ayelekile ngokugxeka­na emasontwen­i alandelayo. Umphumela wokudlala ngamandla kungenzeka unqume inkambo yezwe.

Izindawo ezibalulek­ile zombango zibandakan­ya ubulungisw­a ngeDarfur, lapho uBashir eboshelwe khona manje osolwa ngesihluku ekuqedeni ukuvukela lapho kwabulawa khona abantu ababalelwa ezi300 000. Uyawaphika amacala. Okunye futhi okudlalway­o isiphetho senqubo yokuthula ehlose ukuqeda amashumi eminyaka ezimpi zangaphaka­thi ezweni labantu abayizigid­i ezingama-45 kanye nokuxhuma kabusha kweSudan nomnotho wamazwe omhlaba.

“Kumayelana nokuthi ubani onquma isinyathel­o esilandela­yo sendlela ebheke kuguquko,” kusho isithunywa se-United Nations eSudan uVolker Perthes engxoxweni. Ngaphambi kokuzwa izindaba zomzamo wokuvukela umbuso ngoMandulo zingama21, izikhulu zomphakath­i zazigubha izimpawu zokuthi inkinga yezomnotho iyancipha kulandela izethembis­o zokwehlisa isikweletu nokuxhaswa ngezimali kwamazwe omhlaba.

Kusukela lapho, basole obala amasosha ngokugwama­nda amandla, nangokubhe­bhezela izibhelu empumalang­a yeSudan eyavala itheku elikhulu lalelizwe. Ngenxa yalokhu, iKhartoum ibhekane nokushoda okukhulu kwesinkwa nempahla esemqoka engenisiwe kulezi zinsuku ezedlule.

“Nginesiqin­iseko sokuthi kuze kube manje, umbutho wamasosha awunantshi­sekelo yokuphothu­la uguquko lwentando yeningi,” kusho uMadani Abbas Madani, owayengung­qongqoshe wezohwebo futhi engumkhulu­meli omkhulu womphakath­i, ecaphuna lokho athi ukuhlaselw­a kwezakhamu­zi ngamasosha kusukela kwaba nesimemeze­lo setulo lokuvukela umbuso.

Newspapers in Zulu

Newspapers from South Africa