TRANSFORMASIE IN SKOLERUGBY
grootgeword,”grootge eword,” sê McPherson, eienaar van ’n spysenieringsonderneming.sp Andile se sko skool bied nie sokker aan nie. “Toe besluit hyh om rugby te speel. Al sy spanmaats is daar op meriete; daar is nie dinge soos kwotask nie,” sê McPherson beslis.
As skoliersko was Jaco Ehlers van Pretoria vier keer by die Cravenweek; later het hy vir die ou Noord-Transvaal uitgedraf. Die oudste vanv sy drie seuns, Charl (13), het die Crav Cravenweek gehaal. “Die toekoms van ons rugby is gesond,” sê Jaco.
Tog skets syfers van die departement van sport en ontspanning ’n minder bemoedigende prentjie: Van die 25 000 skole in die land is net 84, die ou model C- en privaat skole, die voedingsbron vir alle rugby-, krieket- en hokkiespanne op provinsiale en later nasionale vlak. Andile Mkhontwana (Goue Leeus-heelagter) by ma Sophie, pa McPherson en kleinboet Zipho. By navraag oor transformasie in skolerugby verwys Mickey Modisane, woordvoerder van die nasionale departement van sport en ontspanning, na die jongste EPG-transformasiestatusverslag oor skolesport. Dit bevat bemoedigende syfers, al is daar nog uitdagings.
Nes met sportsoorte soos netbal, hokkie, swem en gimnastiek word die swart bevolking nog nie op die rugbyveld na wense verteenwoordig nie. Vergeleke met ander sporte vorder dit wel goed. Skolerugby het 50 persent geakkrediteerde
En volgens verskillende unies se syfers word by ál minder skole in hul streek rugby gespeel, onder meer weens minder onderwysers wat as breiers kan dien.
Tog voorspel oorsese navorsers die getal rugbyspelers wêreldwyd kan teen 2026 verdubbel tot 15 miljoen. Daar is nou 150 rugbyspelende lande, maar ál meer stel belang. As ons nasionale en provinsiale spanne goed vaar, sal meer kinders wil deelneem, reken Brendan.
Op laerskool moet spanne eerder sewes- as 15-talrugby speel, sê die historikus prof. Floris van der Merwe. “Hulle sal baie meer basiese vaardighede aanleer.”
Dit sal ook ma’s se vrese temper, veral oor beserings. “Hier is drie teen drie in die skrum. Dis net inhaak en dan verder speel,” sê Floris. Ook word nie geduik nie. Sal jy jou seun aanmoedig om rugby te speel? wou Huisgenoot op Facebook by lesers weet ná berigte dat die belangstelling in die sport taan. “Rugby is my seun se lewe,” vertel Marie Botha op Facebook. “Hy het onlangs ’n lelike enkelbreuk op die veld opgedoen. Toe hy uit narkose wakker word, was sy eerste woorde: ‘Ek sal weer rugby speel.’ ”
Sy steun sy besluit. “Rugby het my kind al baie geleer: hoe om in ’n span saam te werk, hoe om nederig te bly ná al die komplimente en hoe om vas te byt.” BRON: SRSA.GOV.ZA
Sedert 2010 werf die Laerskool Garsfontein in Pretoria landwyd belowende rugbyspelers uit voorheen benadeelde gemeenskappe en borg danksy geldinsamelings hul losies, uitrustings en ander benodigdhede, sê Retief Smith, rugbyhoof. Dié voormalige “swak rugbyskool” het nou so gewild geraak, hulle moes ’n nuwe koshuis bou.
Danksy meer seuns wat by skole soos Garsfontein toegang tot rugby kry, lyk dinge op universiteitsvlak reeds belowender, sê Xhanti-Lomzi Nesi van Varsity Sports. Hulle help spelers wat nie op junior vlak vir provinsiale spanne gekies word nie om universiteite se top spanne te haal. “Ons is opgewonde oor ’n geesdriftige toekoms.” EKSTRA BRONNE: WARC.COM, ETCNBC.COM, NETWERK24.COM
Rosemay Marx Botha skryf: “Ek laat my seun doen wat hy wil en gelukkig het hy reeds sy passie gevind: gimnastiek, waarin hy al WP-kleure verwerf het.”
Soms ontmoedig afrigters – en nie ouers nie – seuns om rugby te speel, blyk uit Alta Alberts Thaysen se vertelling: “My seun was mal oor rugby en het taamlik goed gevaar. Toe kry hy op hoërskool ’n afrigter wat die hele tyd vir hom sê hy is te klein om rugby te speel. Ná twee jaar op die bank het hy moed opgegee en nou fokus hy op krieket.”