DIE MOETS EN MOENIES VIR NAASTES

Eetsteurings ontwikkel meestal tydens puberteit (12 tot 16 jaar), verduidelik dr. Yael Kadish, senior lektor in sielkunde aan die Universiteit van die Witwatersrand.

“Anoreksie ontwikkel weens ’n absolute krisis om ’n volwassene te word. Die fondasies in so ’n kind se ontwikkelingsfase was onvoldoende,” verduidelik Yael.

“Die eerste ses maande van anoreksie word ‘die goue ses maande’ genoem – dis wanneer lyers gehelp kan word. Daarna raak dit hulle manier om in die wêreld te wees.”

Ons wou by Yael en dr. Craig Traub, ’n kliniese sielkundige van die Sandton Wellness Centre in Johannesburg, weet: Wat moet besorgde mense vir hul geliefdes sê as hulle tekens van anoreksie toon of dit ontwikkel, en wat moet hulle liewer nie sê of doen nie?

MOENIE AFBREEK OF PAAI NIE

Moenie iets afbrekends sê om jou geliefde te skok nie, byvoorbeeld: “Kyk hoe lelik lyk jy, jy is net ’n geraamte.”

Maar moet ook nie hul aandag probeer aflei nie met ’n opmerking soos: “Kyk hoe mooi is jy.” Craig meen dis gewoonlik nutteloos om anoreksielyers te probeer oortuig hulle is ongesond maer.

“Sê liewer: ‘Ek kan sien iets skort met jou. Ek is nie seker jou verhouding met kos is gesond nie.’ Wees vriendelik en medelydend,” is Yale se raad.

MOENIE DREIG OF BELOFTES MAAK NIE

Moet hulle nie dreig nie. Die wortel-en-stokbenadering werk nie. Vermy uitsprake soos: “Jy gaan nie fliek as jy nie eet nie,” of: “Jy kan konsert toe gaan as jy eet.”

Wees ferm dog liefdevol, sê Yael. “Nooi die mens uit vir ’n gesprek. Neem die emo- sie daaruit. Sê: ‘Wat jy doen, wys vir my jy voer ’n stryd met iets en jou gesondheid sal daaronder ly.’ ”

GEE DIE FEITE

Dis belangrik om feitelik vir iemand uit te stippel wat die gevolge van anoreksie sal wees, sê Craig. In baie gevalle lei die toestand tot die dood; jy kan dus vir ’n geliefde met anoreksie sê: “Jy kan doodgaan.”

Waarsku hulle ook daarteen dat vroulike lyers eindelik weens gewigsverlies borsweefsel verloor en dan het hulle nie meer borste nie. “Hul maandstonde hou ook op. Die liggaam begin eindelik van die breinweefsel af voed.”

WAG VOOR JY ULTIMATUMS STEL

Bogenoemde gesprek moet eerste plaasvind – voor enige ultimatum, benadruk Yael. “Hoe meer rasend en bekommerd die lyer se ondersteuners en familie raak,” waarsku Craig, “hoe meer ingegrawe raak lyers in die siekte. Wees sag, kalm en nieverdedigend. Anoreksie is hul beste vriend, en dit is moeilik om daardie vriend prys te gee net omdat iemand so sê.”

WANNEER GRYP JY IN?

As die probleem voortduur, sê: “As jy nie meer eet nie, vat ek jou dokter toe om jou te laat weeg; ons is bekommerd.” En doen dit.

Yael en Craig sê albei: Sodra ouers vermoed hul kind het ’n eetsteuring, moet hulle met die kind by ’n kliniese sielkundige uitkom vir assessering. “Benader dit asof jou kind ’n diabeet of epilepsielyer is, iets lewensbedreigends.”

Langtermynterapie (ses tot sewe jaar) is al wat kan werk.