KRY SO DIE BESTE RAAD
Doen jou huiswerk voor jy ’n finansiële kenner kies om jou met jou geldsake te help
D IE meeste van ons is nie ’n finansiële kundige nie en het professionele hulp met ons geldsake nodig. Sowat 39% van stedelike Suid-Afrikaners wil finansiële raad kry, maar volgens navorsing deur Old Mutual vind hulle dit moeilik om iemand te kry wat hulle vertrou. Hierdie vrae en antwoorde kan jou ’n goeie beplanner help kies.
Watter soort adviseur is jy?
Daar is twee soorte finansiële raadgewers: dié wat spesifieke maatskappye verteenwoordig en net daardie maatskappye se produkte en dienste bied, en onafhanklike adviseurs wat deur geen maatskappy gebind word nie. Onafhanklike adviseurs behoort jou ’n objektiewe mening oor ’n groot reeks produkte te gee.
Jou keuse van adviseur moenie afhang daarvan of die mens gebonde of onafhanklik is nie, maar of hulle kundig is, ’n ordentlike behoefteontleding kan doen en of hulle die dienste kan verskaf wat jy benodig.
Wat is jou kwalifikasies?
Alle finansiële adviseurs moet deur die Raad op Finansiële Dienste (RFD) gelisensieer word. Om ’n lisensie te kry, moet hulle regulatoriese eksamens slaag. Jy kan vra om die lisensie te sien en hul RFD-akkreditasie nagaan. Gaan na www.fsb.co.za, klik op Departments en dan op FAIS.
Sommige adviseurs mag byvoorbeeld net sekere polisse verkoop; ander kan namens jou geld belê. Die lisensie wys watter dienste gelewer mag word. Jy kan dit by die RFD bevestig.
Wat gaan jy vir my doen?
Die adviseur moet jou geldsake deeglik ontleed en vir jou ’n finansiële plan met langtermyndoelwitte optrek. As jy byvoorbeeld vir jou aftrede wil spaar, maar tans baie skuld het, moet hy uitwerk wat die beste manier is om jou skuld te delg en ’n spaarplan saamstel sodat jy meer kan spaar namate jou skuld minder word.
Raadgewers kyk ook na alle dekking, uitgawes soos ’n mediese fonds en die voertuiglening wat jy reeds het, jou inkomste, wat jy nodig het (soos korttermynversekering), lewens- en ongeskiktheidsdekking, asook belasting en boedelbeplanning, en werk dan ’n plan uit. ’n Gesonde finansiële plan is ’n padkaart om jou finansiële doelwitte te bereik, sê Thandi Ngwane van Allan Gray.
Hulle moenie net jou beleggings rondskuif of polisse verander nie; die raadgewer maak ook seker jou plan word uitgevoer. Dit moet minstens elke twee jaar hersien word of as jou omstandighede verander.
Moet ek by die betrokke beplanner produkte koop?
Nee, jy is nie verplig om die polisof beleggingsprodukte van ’n se- kere beplanner te gebruik nie. Jy kan ook deur ’n ander beplanner of regstreeks van die produkverskaffer koop.
Wat betaal ek?
Tradisioneel het die meeste adviseurs kommissie verdien op die finansiële produkte wat hulle verkoop. Die komende hersiening van kleinhandeldistribusie, waardeur nuwe vereistes ingestel gaan word oor die aard en koste van adviseursdienste, gaan egter die betalingstruktuur verander. Kommissie sal nie meer op beleggings- en spaarprodukte betaal word nie; wel ’n diensfooi. Daar is klaar baie raadgewers wat bloot ’n fooi vir hul diens vra. Die betaling verskil volgens die werk wat hulle doen en die tyd wat hulle aan jou afstaan.
Jy kan verskillende raadgewers vra wat hul diensfooi is en die een met die beste waarde kies. Dis belangrik dat jy presies vra hoeveel jy vir wat betaal. Onthou, jy kan oor fooie onderhandel.
Wat van kommissie op my bestaande produkte?
Die amptelike fooistruktuurveranderings se implementeringsdatum is nog nie vasgemaak nie. Wanneer dit gebeur, sal dit waarskynlik nie terugwerkend wees nie, sê Jacques Coetzer van Sanlam Persoonlike Finansies. Dit beteken jy sal steeds kommissie moet betaal vir die polisse wat jy reeds besit.
Hoekom moet ek vir advies betaal as ek produkte aanlyn kan koop?
Jy hoef nie tussen die twee te kies nie. Sommige mense koop produkte aanlyn, maar sien steeds ’n finansiële beplanner voor hulle besluit.
Waar kry ek ’n adviseur?
Jy kan organisasies soos die Finansiële Beplanningsinstituut van Suider-Afrika (www.fpi.co.za) en die Finansiële Tussengangersvereniging van Suider-Afrika (www.fia.org.za) nader om uit te vind watter raadgewers in jou omgewing werk. Jy kan ook verwysings vra by finansieel suksesvolle familielede, vriende of kollegas.
Ondersoek meer as een kenner. Jy is nie verplig om die produkte van ’n beplanner te gebruik nie. Jy kan meer as een raadgewer besoek voor jy iemand kies wat ’n pad saam met jou kan stap.