OPGRADERING: OPSETLIKE ONDUURSAAMHEID

Teen die muur van ’n brandweerstasie op die dorpie Livermore naby San Francisco sit ’n gloeilamp enig in sy soort op die hele aardbol. Dit maak ’n lae gonsgeluid, flikker met ’n onheilspellende geel gloed en het in 117 jaar nog nooit ophou werk nie. Die Shelby Electrical Company het die Centennial Bulb in 1901 gemaak. Wat ’n mens laat wonder: As hierdie gloeilamp langer as ’n eeu later nog werk, hoekom het die res van die wêreld gloeilampe wat binne ses maande die e gees gee? In daardie stowwerige gloeilamp mp lê die geheim van verbruikerswese. Dit is die eerste stap na hoe beplande veroudering ng die eerste keer bedink en die idee van deurlopende opgraderings geskep is.

In dokumente wat in 1989 9 met die val van kommunisme in Oos-Berlyn gevind is, het vertroulike notules van ’n vergadering in Genève in 1932 opgeduik. Die vergadering was tussen twee direkteure van Osram en die wêreld se grootste vyf elektriese maatskappye. Hulle het bymekaargekom om ’n beleidsbesluit te neem wat die geskiedenis sou ve verander. Hulle het ’n enkele doelwit gehad: om klaar te speel met enige onderneming wat ’n gloeilamp skep wat langer as ses maande hou.

Die dokumente het bewys iets wat ons almal vaagweg vermoed, bestaan werklik. Jy ken die gevoel wanneer jou ketel net ses maande nadat jy dit gekoop het geheimsinnig ophou werk? Dit staan bekend as be-