HET JY GEWEET?
Gerardus Mercator het die eerste kaart gemaak wat die Aarde op ’n plat kaart “reg” laat lyk het. Seereise het dus ná 1569 makliker geraak. Mercator se truuk om ’n aardbol op ’n kaart weer te gee was om die landmassas en oseane geleidelik wyer te teken waar hulle verder noord of suid op die kaart verskyn. Ongelukkig verwring dit hoe ons na die wêreld kyk omdat lande nader aan die pole, soos Kanada en Rusland, kunsmatig vergroot word terwyl streke by die ewenaar, soos Afrika, kleiner voorgestel word.
In die 18de eeu het wiskundige vooruitgang en metingstegnologie die kaartbedryf laat floreer. Die Cassini-familie het Frankryk in dié tyd deurkruis om die land se afmetings met triangulering (driehoeksmeetkunde of trigonometrie) uiters akkuraat te bereken. Hulle het ’n teodoliet (opmetingsinstrument) hiervoor gebruik.
In die moderne tyd gebruik kartograwe lugfoto’s, satellietbeelde en afstandswaarneming om doeltreffende en noukeurige kaarte te en die Kartografie is die studie van woord kuns om kaarte op te trek. Die is ontleen aan die Griekse woorde en khartes (vel papier of kaart) graphia (geskrif). ’n Kartograaf oftewel kaarttekenaar kombineer wiskundige en ander tegnieke om die werklikheid so weer te gee dat dit ruimtelike inligting doeltreffend kan kommunikeer.
Deesdae gebruik ons GPS om by ’n onbekende bestemming uit te kom.
maak waarop alle kenmerke voorkom van kuslyne, paaie en geboue tot waterskeidings en die topografie (plekbeskrywing).
Gehaltekaarte word deesdae met die gebruik van sagteware gemaak. Ons berg ruimtelike inligting nou in ’n databasis om op roep wanneer dit benodig word.
Die gevorderde gereedskap tot ons beskikking bied dinamiese interaktiewe kaarte wat digitaal gemanipuleer kan word. Met GPS kry ons kaarte lewe. Hulle praat met robotagtige stemme om vir ons te verduidelik waarheen om te gaan. Maar dis belangrik dat jy ook weet hoe om ’n kaart te lees, want elektroniese toerusting is nie altyd beskikbaar nie. ■ vir ’n inligtingsgrafika oor die struktuur van ons spiere.