HOE BETAAL DIÉ BELEGGINGS UIT AS JY DOODGAAN?

IS JY seker die regte mense gaan voordeel trek uit jou lewenspolis of aftreefonds? Ons het Louis van Vuren van die Fudisiêre Instituut van Suider-Afrika gevra hoe die uitbetalings van vyf algemene beleggings werk.

1 AFTREEFONDSE

● Pensioenvoordele is nie deel van ’n oorledene se boedel nie en word teen skuldeisers beskerm.

● Die trustees van ’n aftreefonds besluit hoe die voordele verdeel word en het 12 maande om jou afhanklikes te vind. Wetlik is dit jou eggenoot, kinders en enigiemand wat met jou dood vir onderhoud van jou afhanklik was. Die trustees moet dan besluit wie ontvang hoeveel – selfs al het jy begunstigdes benoem. As die oorlede aftreefondslid byvoorbeeld twee keer getrou het maar slegs die jongste eggenoot as begunstigde benoem het, sal die trustees vasstel of daar kinders uit die eerste huwelik is.

● As julle binne gemeenskap van goed getroud was, gaan jou eggenoot nie outomaties die helfte van jou aftreevoordeel kry nie. Sterftevoordele uit ’n aftreefonds is nie onderhewig aan die regsreëls oor wie wat in huwelike besit nie.

2 LEWENSPOLISSE

● Lewenspolisse met benoemde begunstigdes is nie deel van die boedel nie. Dus word geen eksekuteursfooie betaal nie. Die opbrengs word direk aan die begunstigdes uitbetaal. Maar as geen begunstigdes benoem is nie, word die opbrengs wel deel van die boedel.

● Boedelbelasting kan op lewenspolisopbrengste gehef word. (Dit is die belasting wat betaal word op die deel van jou boedel wat jou eggenoot nie erf nie, en wat meer as R3,5 miljoen werd is.) Sou jy ’n lewenspolis aan jou gade bemaak, is boedelbelasting nie van toepassing nie. Ander begunstigdes kan moontlik wel belas word. ’n Finansiële raadgewer of prokureur wat in boedels spesialiseer, sal kan sê of hulle boedelbelasting moet betaal.

● Die opbrengs op lewenspolisse word in sekere omstandighede teen skuldeisers beskerm.

Onthou dít: Lewenspolisse kan nuttig wees vir kontant in jou boedel. Die geld kan deur die eksekuteur gebruik word om jou skuld ná jou dood te betaal, asook enige uitstaande belasting- en administrasiekostes. Sonder genoeg kontant in die boedel moet die eksekuteur dalk bates verkoop om sulke uitgawes te dek.

3 EFFEKTETRUSTS

● Dit word deel van jou boedel; die geld daarin is dus onderhewig aan boedelbelasting en nie teen krediteure beskerm nie.

● Die eksekuteur verdeel al jou bates, soos die geld in effektetrusts, om jou krediteure en erfgename te betaal.

● Sodra die beleggingsmaatskappy die sterftekennisgewing van die eksekuteur ontvang, kan geen transaksies meer plaasvind nie.

● Die geld word gewoonlik uitbetaal soos die eksekuteur aandui.

Onthou dít: As die eksekuteur verantwoordelik is vir die administrasie of verdeling van die geld, moet eksekuteursfooie betaal word.

4 BELASTINGVRYE BELEGGINGS

● Hierdie beleggings word ook deel van jou boedel.

● Die rente en groei daarop is vry van inkomste- en kapitaalwinsbelasting terwyl jy lewe, maar dit is onderhewig aan boedelbelasting ná jou dood.

● Ongeag waar die geld belê word (hetsy in kontantbeleggings soos bankrekeninge, of in geldmarkfondse of effektetrusts), dit werk dieselfde as met effektetrusts soos hierbo.

5 UITTREEANNUÏTEITE

● Die term uittreeannuïteit word gebruik om óf ’n belegging (behalwe ’n pensioen- of voorsorgfonds) te beskryf waarin jy geld spaar vir aftrede, óf die annuïteit (’n inkomste ná aftrede) wat jy koop met die opbrengs van so ’n belegging. ● As jy voor aftrede sterf, geld dieselfde reëls as vir aftreefondse – behalwe dat boedelbelasting gehef kan word as belastingreëls nie gevolg is terwyl jy bygedra het nie.

● Gewaarborgde lewensannuïteite hou gewoonlik op uitbetaal wanneer die annuïtant (die afgetrede persoon wat die annuïteit gekoop het) sterf. Geen geld word dan oorgedra nie.

● As jy ’n lewende annuïteit het, kan jy begunstigdes benoem aan wie die voordele sal uitbetaal. Jou begunstigdes sal die fondsadministrateurs moet inlig oor wat hulle daarmee wil maak. Hulle kan die geld as ’n enkelbedragonttrekking neem of dit in hul eie naam na ’n lewende annuïteit laat oordra, of ’n kombinasie hiervan.

’n Sekere bedrag kan belastingvry wees, afhangend van hoe die oorledene reeds sy fondsgeld gebruik het.

● Jou begunstigdes sal nie belasting betaal wanneer die volle voordeel na ’n lewende of lewensannuïteit in hul eie naam oorgedra word nie. Hul inkomste uit die annuïteit sal ingevolge hul persoonlike inkomstebelastingkoerse belas word.

● Die opbrengs van ’n lewende annuïteit is nie deel van jou boedel nie en dus nie onderhewig aan boedelbelasting en eksekuteursfooie nie. Maar as jy nie begunstigdes benoem het nie, of jou begunstigdes kan nie opgespoor word nie, kan dit deel van die boedel word.