HULP IN NOODGEVALLE
Daar’s ’n krisis en jy wag dat hulp opdaag nadat jy dit ontbied het, of jy’s op pad hospitaal toe. Dís wat jy solank kan doen:
SLANGPIK
Moenie die bytplek toemaak of dit met ’n verband probeer afbind nie, sê die kenners by Snake Bite Assist. Bind dit net af as die slang moontlik ’n mamba of kobra was. Lig die liggaamsgedeelte met die bytplek bo die persoon se hart sodat daar nie ekstra bloedvloei soontoe is nie, en laat die persoon stadig stap sodat die gif nie vinniger versprei nie. Let op of die slaggoffer naar is, sy tong opswel, die bytplek brand of sy oë traan. Skakel 10177 vir die nooddienste, of 0861-555-777 vir die Gifinligtingshulplyn.
GIF
As jy vermoed iemand het gif ingekry, bel dadelik ’n gifhulplyn, sê Carine Marks, hoof van die Tygerberggifinligtingsentrum. Moenie die persoon laat braak nie, tensy dit minder as ’n uur tevore ingesluk is. As die gifstof kontak met die vel gemaak het, kan jy die vel met seep en water was. As dit in die persoon se oë gekom het, kan jy dit 20 minute lank met water uitspoel. Jy kan die Gifinligtingshulplyn bel by 0861-555-777.
BRANDWONDE
As iemand voor jou aan die brand slaan, moet jy die persoon op die grond laat rol om die vlamme te smoor, sê dr. Wayne Kleintjes, hoof van Tygerberg-hospitaal se brandwondeenheid. Sodra die vlamme geblus is, moet jy die brandwonde 20 minute lank met skoon kraanwater afspoel om enige verborge hitte uit die weefstel te trek, anders kan die vel aanhou brand en dieper wonde veroorsaak.
ELEKTRIESE SKOK
As iemand skok, moet jy eers die kragbron afskakel, sê dr. Julian Fleming. Kwaai skokke kan tot inwendige brandwonde lei, wat kort ná die skok noodlottig kan wees. “Soek twee wonde: die in- en uitgangswond,” sê Julian. Die uitgangswond sal wees by ’n deel van die liggaam wat aan die grond geraak het. Selfs al het die persoon nie brandwonde nie, ontbied ’n dokter as hy verward is, sukkel om asem te haal of ’n onreëlmatige hartklop, spierpyne, spasmas of stuiptrekkings het.
KOORSSTUIPE
Kinders tussen ses maande en ses jaar oud kan dit kry wanneer hulle hoë koors het bo 38 °C, sê prof. Timothy Hardcastle, hoof van die Universiteit van KwaZulu-Natal se traumaopleidingsentrum. “Die belangrikste is om hul temperatuur af te bring tot by 37,5 °C.” Vee jou kind met ’n koel, nat lap af en gee parasetamolstroop tot julle by die dokter kan uitkom.
DIARREE EN BRAKING
Die oorsake van ernstige naarheid kan uiteenlopend wees; daarom is dit raadsaam om hospitaal toe te gaan as die simptome aanhou, sê Timothy. Hy beveel aan dat jy die persoon intussen baie vloeistof of ’n elektrolietaanvulling ingee. Maak seker dat die persoon nie sy braaksel insluk nie en let op tekens soos lomerigheid en vlekke wat op die vel uitslaan.