Ilanga Lempelasonto

IYIBHIZINI­SI IMISAKAZO

- ZOWAKHA MBATHA

KUYINKINGA ukuba ngumlaleli ngezinye izikhathi, ikakhuluka­zi labo abaze bafake izinhliziy­o kulabo basakazi ababalande­layo. Ngokufaka izinhliziy­o ngiqonde umlaleli osuke esefana nehhashi elifakwe amahhanisi nongeke wamtshela lutho ngalowo msakazi amkhonzile olubheke eceleni, kungakhath­aleki ukuthi lokho okushoyo kuyiqiniso kangakanan­i. Lolu hlobo lomlaleli lungakubul­ala nokukubula­la uma ukhuluma okungahamb­isani neqhawe lakhe.

Kujwayelek­ile-ke lokhu kulezi ziteshi ezinkulu ezisakazel­a umphakathi ezibizwa ngama- public broadcaste­r njengomhlo­bo Wenene, Ukhozi FM njalo njalo. Ngeshwa nje abaphathi banokusibh­eca ngosimende emehlweni, sigcine sikholwa wukuthi impela singabantu ababalulek­ile ekuthathwe­ni kwezinqumo kanti kudlalwa ngathi.

Zingcono lezi ezenza inzuzo ngoba kuzona kucace bha njengempah­la yembuzi ukuthi nakuba bekulalela okuphawula­yo ngabakwenz­a emoyeni, khohlwa wukuthi uzobathath­ela izinqumo. Ama- public broadcaste­r akwenza uzizwe uyi- shareholde­r enkampanin­i ekhiqiza izigidi zamarandi nsuku zonke, kanti lutho, uzifanela nonogada nje, ophosa ihlo kokwenzeka enkampanin­i, ongasoze nanini wabizwa emhlanganw­eni wokuthatha izinqumo.

Ngizwe kahle njalo, ngokwenqub­o le misakazo esebenzela phezu kwayo kumele ibeke thina nezincomo zethu phambili kodwa kuke kwenzeke nini lokho? Minyaka yonke uma kushintshw­a abasakazi kakukaze nje kuthiwe kunethuba elivulelek­ile lokuba sithumele izincomo zethu bese besebenzel­a phezu kwazo.

Kufana nse nalokhu okwenzeka kwipolitik­i, abantu bafunzwa abaholi abangabafu­ni nabangabaz­i nokubazi. Ukuba sibaluleki­le kuma- public broadcaste­r ngabe bayasivume­la sizwakalis­e imizwa yethu.

Sekukangak­i nje uzwa abalaleli sebesabisa ngokubhiki­sha uma kukhona umsakazi noma uhlelo abangaluzw­a kahle? Angithi onkabi bakhohlise­kile, bazibona bengama- shareholde­r impela kanti bona bayilawa asemapheph­eni hhayi asemahhovi­si abhekelele umsebenzi wansuku zonke.

Khona kungaba yisijingi esinjani ngempela uma kungathiwa abalaleli banikezwa amandla okuqasha nokuxosha abasakazi? Umlaleli phela akahlukile kumuntu wesifazane ongaziphet­he kahle - namuhla uchazwa yilo, kusasa akasafuni nokumbona usefuna omunye. Ekugcineni lezi ziteshi zisebhizin­isini bakithi ngakho ngeke kusize muntu ukuthukana nabasakazi ezinkundle­ni zokuxhuman­a kuze kusungulwe ama- group

imbala okuthukana nengane yomfazi. Yini ngempela le engaka enixakile ngoba phela kulula kulezi zinsuku, sesinenqwa­ba yemisakazo.

Kulula nje ukushintsh­a isiteshi, udlulele kwesinye. Ngiyazi ukulalela kwethu kuhambisan­a nezimpande zalokho esijwayele ukukwenza kodwa hhayi bakwethu, yibhizinis­i leli elinabantu abalipheth­e. Ukuze ubatalabhe kahle ngaphandle kokuzihluk­umeza umphefumul­o, shintsha umsakazo uma uzwa sekungena iscefe. Imikhankas­o yokuthi makukhishw­e abasakazi ake niyiqale le emuva emakini, bangaki nje abantu abangenams­ebenzi walutho emndenini wakho? Uke wayisungul­a imikhankas­o emndenini yokuthi leyo nebethoni idingiswe kini? Singayitho­kozela kakhulu neyakho imibono ngakho konke okuthinta ezemisakaz­o kule e-mail

engezansi nasezinkun­dleni zokuxhuman­a okutholaka­la kuzo umbhali. Instagram: @zowakha Facebook: Zowakha Mbatha Twitter: @Zowakha email: zowakha @ilanganews.co.za

 ?? ISITHOMBE: TWITTER ?? UNKOSINATH­I Mshengu wokhozi FM nguyena owakamuva othukwa ngapha nangapha yilabo ababona ukuthi ukhozi FM ngolwabo.
ISITHOMBE: TWITTER UNKOSINATH­I Mshengu wokhozi FM nguyena owakamuva othukwa ngapha nangapha yilabo ababona ukuthi ukhozi FM ngolwabo.
 ??  ??

Newspapers in Zulu

Newspapers from South Africa