IMIGUBHO YE-MAY DAY ETHEKWINI
EZOMPHAKATHI: Bebecula ngetotolozi kaZikalala
BEKUBOMVU imigwaqo eThekwini amalunga eSouth African Communist Party (SACP) naweCongress of South African Trade Unions (Cosatu) elibangise eGugu Dlamini Park njengoba bekugujwa uSuku lweziSebenzi izolo. Abaholi be-African National Congress (ANC), uMnu Sihle Zikalala noNkz Baleka Mbete, bathwale kanzima kule mashi. NeSouth African Federation of Trade Unions (Saftu) neNational Union of Metalworkers of South Africa (Numsa) bebeneyabo imashi.
BEBEZALELWE yinja endlini abaholi be-African National Congress (ANC) emigubhweni yoSuku lweziSebenzi izolo ngoMsombuluko ezindaweni ezahlukene.
Emashini ebiseThekwini izisebenzi ezingamalunga eCongress of South African Trade Unions (Cosatu) zize zathotshiswa ngengoma kaAndile Majola kwazise bezivutha zingabaselwe.
Kule mashi esuke emgwaqweni uKing Dinuzulu yaphelela eGugu Dlamini Park ngaseWorkshop, amalunga eCosatu abehambisana naweSouth African Communist Party (SACP), ahlulekile wukufihla imizwa yawo njengoba eveze ukuthi kawasamfuni uMengameli Jacob Zuma.
Kabasalanga ngaphandle uMnu Sihle Zikalala ongusihlalo we-ANC KwaZulu-Natal noNkz Baleka Mbete ongusihlalo wayo kuzwelonke. Izisebenzi bezicula zithi: “Hlala kahle Zikalala itotolozi iyavela, sifuna uSenzo.”
Ukuze isimo sithi ukudamba, kusize uNobhala weSouth African Democratic Teachers’ Union (Sadtu) KwaZulu-Natal, uNkz Nomarashiya Caluza noMnu James Nxumalo obeyimeya yeTheku ngaphambi kokukhishwa ngoNkk Zandile Gumede nyakenye.
Sekufikwe eGugu Dlami- ni Park, uMnu Zikalala ugcine ekhuluma yedwa ngoba abantu bebengamnakile befuna uMnu Mchunu (Senzo). ISekela-nobhala leSACP, uMnu Solly Mapaila, ligxeke uMnu Zikalala ngokubulawa kwabantu eNtshanga, entshonalanga yeTheku - emuva kodungunyane olusuke phakathi kwe-ANC neSACP nyakenye.
UMnu Isaac Luthuli weYoung Communist League (YCL) uthe kusamele uMengameli Zuma acacise ngowesilisa okhiphe isibhamu wasibhekisa ngakuMnu Mapaila ngesikhathi kunesikhumbuzo sikaMnu Ahmed Kathrada oshone ngenyanga edlule.
UMnu Mchunu abantu bebemjabulela bengamboni, bejabulela ukuzwa nje igama lakhe. Sekuwumlando ukuthi iCosatu kuzwelonke izigwaze ngowayo imema uMengameli Zuma ukuba ayokwethula inkulumo emgubhweni wayo obuseBloemfontein njengoba abantu bevele bavuka indlobane bemhhewula kwagcina kungakhulumanga muntu, kwahlakazekwa sekumuncu kubaholi kungakashayi ngisho ihora lesibili.
Lezi zindaba zifane noju emphinjeni emalungeni eNational Metalworkers Union of South Africa (Numsa) nawomfelandawonye omusha wezinyunyana, iSouth African Federation of Trade Unions (Saftu) nawo abehlangene eThekwini kubomvu iCity Hall.
Abesuka eCurries Fountain kanti akhwele adilika kubaholi be-ANC. UMnu Irvin Jim, ongunobhalajikelele weNumsa, uthe isekela-mengameli le-ANC, uMnu Cyril Ramaphosa, lisebenza ubusuku nemini ukugqiba ilungelo lezisebenzi lokuteleka.
Unxuse izisebenzi athi zaxoshwa kwiCosatu ngumengameli wayo, uMnu Sdumo Dlamini, ukuba zeseke iSaftu.
“Lo mantindane wezepolitiki onguSdumo Dlamini uphikisana nezwi lezisebenzi, umema uZuma emgubhweni weCosatu. Izwe lisesigabeni sovucu nje kwezomnotho, nguZuma. Sathi uma sithi uZuma makashenxe, basixosha. Maqabane, masikhombise intobeko, zonke izisebenzi mazijoyine umfelandawo wezinyunyana omusha (Saftu), esi-ngelona ilunga layo silahlekile,” kusho uMnu Jim.
Uthe uhulumeni bazowuvova inkani - kumele amanesi, othisha namaphoyisa ubanike amaholo agculisayo.
UMnu Vavi naye ukhwele wadilika kuMnu Zuma, uMnu Ramaphosa nasemndenini wakwaGupta. Uthe badlala ngabantu futhi babuyisela izwe emuva.
“AmaGupta ayedayisa izingubo ebhuthini lemoto futhi kumele ambonge umengameli njengoba esengabangani bakhe manje. Kasithule, siyaya kubona siyizisebenzi. UCyril Ramaphosa udlala ngezisebenzi kakhulu njengoba eziholela imali engekho. Uholisa umuntu omnyama u-R13 ngehora, lokho wukuhlukumezeka ezweni lakho,” kusho uMnu Vavi.
Ugxeke nama- e-toll njengoba ethi adla imali yabantu mihla namalanga. Uthe sekumele kube khona okwenzekayo ngama- labour broker ngoba adla imali enkulu ezisebenzini. Kukhalwe nangamabhange aphethwe ngogombela kwezabo abangebona abaseNingizimu Afrika, okuthiwa ayazitamuzela ezisebenzini kazikwazi ngisho ukondla imindeni yazo.
Le mashi ithakaselwe kakhulu emigwaqweni yaseThekwini njengoba abantu bebekikiza kushaywa amakhwela kujatshulelwa uMnu Jim noMnu Vavi.
Abanye bebehleka ibhokisi lomngcwabo lokuzenzela ebelibhalwe ukuthi “R.I.P Sdumo”. Imashi yeNumsa kayiqalanga ngesikhathi kwazise beyizosebenzisa umgwaqo owodwa neCosatu, uDr Pixley KaSeme Street (West Street).
Umhla lulunye kuNhlaba (May) uqokwe njengoSuku lweziSebenzi ngonyaka we-1890 ukukhumbula isibhicongo saseHaymarket eChicago, e-United States of America (USA) lapho amaphoyisa adubula khona ehlakaza isixuku sezisebenzi ezazimasha. Indaba inkulu yayimayelana nokuxhashazwa kwezisebenzi okubalw akukhona amahora okusebenza.