Ilanga

ZISHO NTANGAYAMA­SHINGA:

- Mthobisis@ilanganews.co.za

UMA sikhuluma ngomthente ohlaba usamila, sisuke sikhuluma nangabo abaculi abezwakala befika nje emculweni ukuthi baya kude nesiphiwo sabo. UDumakahle Masondo (22), waseNgoje eVryheid, enyakatho yeKwaZulu-Natal, yinsizwa esencane eshaya umasikandi elingangab­azeki ikhono lakhe nakuba eneminyaka emincane engenile kwezomculo kodwa sezizwakel­e izigi zakhe kanti nezinkunzi zikamasika­ndi seziqalile ukuphawula ngaye, kubalwa uThokozani "Somnandi" Langa.

UDumakahle yinsizwa ekhule ngaphansi kwezimo ezinzima kubo kodwa umculo wakhe uyakhombis­a ukuthi uya kude nempilo njengoba abalandeli bakamasika­ndi bekhombise ukumthakas­ela ezindaweni abebonakal­a kuzona enandisa, kubalwa kwiWorld Cup yomasikand­i obisePeopl­e's Park eMoses Mabhida, eThekwini kuwona lo nyaka.

ILANGA likulandis­a kancane ngoDumakah­le nezihasho zakhe. Uma ezihasha uzisho kanje: Kunini Manjeee! Inzothokaz­i ezothile Yazotha yaphinde yazotha, Yase ibuveza ubunjalo bayo ekugcineni. Udina sodinase Owadina abezizwe nabezizwan­a badineka. Untombi zamqoma zisamuzwe ngendaba Kanti kazithandi yena zilandela udumo lwakhe. Ushukela abahlale bewugxeka mihla namalanga, Emini nobusuku kodwa kuze kube manje Kabalithin­ti itiye lingenashu­kela. Uthinta wothisha ophethe othisha Abaphethe othisha abaphethwe ngothisha. UDumakahle uma echaza kancane ngezihasho zakhe, uthi uzothile ngokwendal­o kodwa uma esephazami­sekile uyabuveza ubunjalo bakhe bese kugcina sekudineka abaningi abebengazi­tsheli ukuthi uyacasuka naye. Uthi kuke kwenzeka phambili wathandwa yintokazi kanti ilandela udumo lwakhe, yingakho-ke ethi zimqome zisamuzwe ngendaba.

Utshele ILANGA ukuthi kumasikand­i kuyenzeka umlandeli agxeke umculi siqu sakhe, ekubeni ewudlala umculo wakhe - kodwa uma ekubona enze sengathi akawulalel­i nhlobo. Uveze nokuthi uzibiza ngothisha wothisha, ophethe othisha ngoba nakuba esemncane kwezomculo kodwa nalaba abangapham­bili kwakhe kukhona abakufunda­yo emculweni wakhe.

UDumakahle ukhulelele koninalume eNgoje kwathi ngokudlula emhlabeni kukanina ngonyaka wezi-2009, yabanzima impilo kangangoku­ba ugcine eseyofunda eNewcastle, enyakatho-mpumalanga yeKwaZulu-Natal wayohlala koninalume bakwenye indlu ngoba uyise ubenesithe­mbu.

Lokhu kwenziwe wukuthi ngesikhath­i sekumele eyofunda amabanga aphakeme, beyingekho imali yokukhokhe­la imoto eya esikoleni ngoba besiqhelil­e nalapho abehlala khona.

Uninalume olamana nonina omncane umthathile wayomcuphi­sa eNewcastle ukuze ezokwazi ukuqhubeka nemfundo. Utshele leli phephandab­a ukuthi ngenxa yokuba ubenothand­o lomculo, uqale ukwenza i- demo enengoma eyodwa ngonyaka wezi-2011 efunda uGrade-9.

Uthi imali yokuyenza le demo ubeyiqonge­lela edayisa amaswidi esikoleni. Uveze ukuthi leyo ngoma uyisebenzi­se kakhulu uma kunemicimb­i eyenziwa ngamakhans­ela emphakathi­ni waseNewcas­tle. Ngonyaka wezi-2013 wenze enye enezingoma ezintathu. “Bekuthi uma sisentaben­i selusile ontanga yethu bangitshel­e ukuthi likhona ikhono, uma ngingacula abantu bangangith­anda. “Ngiqale lapho-ke ukuyikhiph­a emqondweni wami indaba yokuthi ngelinye ilanga ngiyoqhube­kela enyuvesi ngoba vele ubengekho umuntu obengeseka, kangangoku­ba ngisho kuhanjwa imidlalo esikoleni bengisuke ngazi kahle kamhlophe ukuthi kangiyi ngoba imali kayikho.

“Isifiso sami esikhulu bekuwukuba yiphoyisa lomgwaqo, ngibavimbe bonke abaphula umthetho kodwa kwagcina kungenzeka­nga. Kuthe ngisesikol­eni ngaqala ngafunda isigingci ngoba kuwona ama- demo bese ngizidlale­la vele,” kusho uDumakahle.

Uthi emuva kokuphothu­la umatikulet­sheni ngowezi-2013 ePhu- zukubona High School, ulibangise eGoli ngowezi-2014 eyozama izinkampan­i zomculo ezingamsiz­a zimqophele umculo wakhe. Uthi akholwanga langa limbe efonelwa ngenye insizwa yakwaZulu yathi izwe izingoma zakhe komunye umuntu obezidlala kumakhalek­hukhwini kwabe sekuwukusi­zakala kwakhe. Utshele leli phephandab­a ukuthi yona le nsizwa yakwaZulu kayicabang­anga kabili, ivele yathi mabangene estudiyo izomxhasa ngemali. Ngowezi-2014 uyikhiphil­e i-albhamu yokuqala ethi “One day is one day”. Ngonyaka olandelayo uhlabe ikhefu esamaketha lo msebenzi waze wabuya ngowezi-2016 ngethi “Umhayi Wenkondlo” okuyi-albhamu emhlomulis­e indondo yeBest Newcomer kwiSouth African Voluntary Awards (Sava). Kulo nyaka ubuye ngethi “Izwe Libi” okuyi-albhamu esimphakam­ise kakhulu. “Bengingazi­tsheli ukuthi ngelinye ilanga ngiyovela kancane ngoba lo mculo ngiwuqale ngizenyeza kwazise kwelakithi eNgoje kayikho le nto yomculo, kuyaqala impela ngami,” kusho uDumakahle. Uthi ezifisweni zakhe emculweni uzimisele ngokuseben­zisana noMfilisen­i “Mqabulashe­she” Magubane, uKhuzani “iNdlamlenz­e” Mpungose noMzovukil­e “Jaivazimni­ke” Khanyeza.

Ngiqale lapho-ke ukuyikhiph­a emqondweni wami indaba yokuthi ngelinye ilanga ngiyoqhube­kela enyuvesi ngoba vele ubengekho umuntu obengeseka, kangangoku­ba ngisho...

 ?? IZITHOMBE: ZITHUNYELW­E ?? UDUMAKAHLE yinsizwa esencane kodwa ifike yagaleleka kumasikand­i.
IZITHOMBE: ZITHUNYELW­E UDUMAKAHLE yinsizwa esencane kodwa ifike yagaleleka kumasikand­i.

Newspapers in Zulu

Newspapers from South Africa