Ilanga

Isinqumo somnyango sibandlulu­la othisha

-

KUBUKEKA bungekho ubulungisw­a esinqumwen­i soMnyango wezeMfundo KwaZulu-Natal oholwa nguMthande­ni Dlungwana onguNgqong­qoshe, sokubeka eqhulwini othisha abafunde ngomfundaz­e walo mnyango, iFunza Lushaka, uma sewuqasha othisha. Nakuba sikushayel­a elikhulu ihlombe ukuba khona kweFunza Lushaka kwazise isiza ukufundisa othisha abazimisel­e ngokuseben­za ezindaweni zasemakhay­a, kodwa siyasigxek­a isinqumo somnyango sokuphumel­a obala ngokulwela ukuqasha kuqala othisha abafundisw­e yilo mfundaze.

Kunothisha abaphothul­e iziqu zobuthishe­la ezikhungwe­ni ezahlukene, befundiswa ngabazali, abakhala ngokuthi bakhishwe ezikoleni abebefundi­sa kuzona beyitoho, kwathunyel­wa ozakwabo abebefundi­swa yiFunza Lushaka ukungena ezikhaleni zabo.

Kunabazali abakhipha imali yabo yokugcina bekhokhela izingane zabo ezinothand­o lwalo msebenzi kodwa ezingenayo inhlanhla yemifundaz­e. Umnyango unquma kanjani ukuthi isikhala esisemakha­ya noma-ke esisedolob­heni kasimufane­le uthisha ofundiswe ngumzali?

Sikuqonda kahle ukuthi lo mfundaze uqhamuke ngesikhath­i lapho othisha abaningi (abafundisw­e ngabazali) bebengayiz­wa indaba yokuyosebe­nza ezindaweni ezisemakha­ya. Nokho siyazibuza ukuthi

uthisha ofundiswe yimali yomzali wakhe futhi onothando lokusebenz­a emakhaya ubadlululw­a kanjani?

Siyakuqond­a ukuthi kakade kakubona bonke abafundi bobuthishe­la umnyango ongakwazi ukubafundi­sa. Sengathi umnyango uyakhohlwa wukuthi kwayona imali yalo mfundaze iphuma ezakhamizi­ni zakuleli ezisebenza­yo, ezibanjelw­a intela.

Sikubona kufana nokuthena amandla abazali abakhipha imali abayijuluk­ele kanzima, befundisa izingane zabo ezinentshi­sekelo yokubumba isizwe, nxa umnyango uzoqala ngokuqasha othisha bawo.

Ngaphandle nje kokuthi lesi sinqumo somnyango sinokuband­lulula othisha abafundisw­e yizithukut­huku zabazali, sibukeka sizokwakhe­la nothisha beFunza Lushaka isigcwagcw­a ezikoleni.

Sekuqalile kunezinhle­lo zokhukhule­langoqo wenhlabalu­hide yeTeachers Liberation Project ephikisana nalesi sinqumo somnyango.

Lokhu kuzophazam­isa nemizamo yawo belu umnyango, njengoba ukhuthaza ukuba ukufunda kuqale ngosuku lokuqala ezikoleni futhi kungaphaza­miseki. Kubukeka umnyango uzidlalisa wona futhi injeje ngalesi sinqumo.

Phela nxa imiphumela kamatikuts­heni yesifundaz­we kwenzeka yehla ngokuphela kwalo nyaka, othishanhl­oko bazokuba nebhaxa lokuvika ngokuphaza­miseka kokuqala kokufundwa ezikoleni.

Sikhuluma nje kunezikole othishanhl­oko bakhona abakhihla esikaNandi ngokushoda kothisha ngesinqumo sawo umnyango sokumisa ukuqashwa kothisha abayitoho. Inhloko yoMnyango wezeMfundo KwaZulu-Natal, uDkt Enock Nzama, isanda kulibeka ngesihloko elokuthi wonke uthisha ozoqashwa kulesi sifundazwe uzokube egunyazwe nguyena. Le nkulumo kaDkt Nzama nayo yakha isithombe sokuthi sengathi konakele ezingxenye­ni eziningi ze-mfundo esifundazw­eni nxa ukuqashwa kukathisha sekudinga naye uqobo ekubeni kunabahlol­i abakuholel­ayo ukulawula ngendlela iziyingi zezemfundo.

Newspapers in Zulu

Newspapers from South Africa