Ingcabha inakubazali ngenhlonipho ezikoleni
IZIGAMEKO ezishaqisayo zokushaywa kothisha yizingane abazifundisayo ezikoleni sezethuse abaningi kulo lonke leli. Kufanele futhi. Kwezinye zezehlakalo ezisanda kubonakala kulezi zinsuku ezinkundleni zokuxhumana, umfundi wentombazane ubonakale eshaya uthisha ngemfumba yamaphepha, okuthiwa yisenzo esenzeka kwesinye sezikole eGauteng.
Okuya kugqama ngalezi zigigaba, wukuthi sekuyinto eyejwayelekile ukuthi othisha bahlaselwe ngabafundi ezikoleni, futhi kungabi ndaba zalutho.
Empeleni kwezinye zezikole, ikakhulukazi ezabansundu kuleli, sekwaba yikwamachanca, kwampuz’ edl’ emini.
Selokhu kwashaywa umthetho omusha olawula ukuphathwa kwezikole, owavala ukujeziswa kwabafundi ngenduku uma bonile, izinto zibukeka zonakala kakhulu kunakuqala.
Asiphikisani nokuqedwa kokusetshenziswa kwenduku ezikoleni, kodwa ngeshwa ukuvalwa kwayo kubukeka sekube nomthelela omubi wokuba izingane zigibele othisha bazo emakhanda, zingayilandeli ngisho imithetho elawula ukuziphatha komfundi uma esemagcekeni esikole.
Inhlonipho nokuzithoba kwabanye abafundi kakusabonwa, okuyisimo esijabhisayo.
Umsuka wemihlola eyenzeka ezikoleni wukuthamba kwesandla emakhaya, lapho lezi zingane ezingamahlongandlebe, zizalwa khona.
Iqiniso wukuthi uma ingane ingakhuliswanga ngendlela eyiyona ekhaya, izenzela umathanda, abazali bayo bangenzi lutho ukuyikhalima nokuyeluleka, bayifake endleleni eyiyo yokuziphatha, imiphumela ibonakala esikoleni.
Kakukho okutheni uthisha noma isikole esingakwenza ukulungisa ingane engafundiswanga inhlonipho lapho izalwa khona.
Empeleni, kwesinye isikhathi kuthi noma ingane yonile, sekubizwe umzali ukuba azoxoxisana nesikole ukuze kunqunywe ukuthi kwenziwa njani, umzali avune ingane yakhe kunokuba abambisane nesikole, kukhuzwe umhlola.
Izingane zazi kahle kamhlophe ukuthi zinamalungelo eziwanikwa wumthetho, akukho okutheni isikole esingakwenza ukuziqondisa izigwegwe. Pho yini okufanele yenziwe uma kunje?
Kufanele umnyango wezemfundo ungenelele kulolu daba ngokuphuthuma, kubuyekezwe imithetho elawula ukuziphatha kwabafundi ezikoleni, nezijeziso kulabo bafundi abasuke bephule umthetho.
Kuyacaca ukuthi imithetho nezijeziso ezibekiwe kakwanele ukunqanda ubuhlongandlebe osebudlangile ezikoleni zethu.
Kudingeka ukuba kuqiniswe imithetho ukuze isimo silunge, kubuye ukuhlonishwa komthetho nenhlonipho.
Noma imithetho eqinile ingawenza umehluko, kodwa ekugcineni okuyolungisa isimo ngabazali abaqotho, ababamba iqhaza ekukhuliseni izingane zabo ngendlela eyiyo, bangazivuni uma zonile futhi bazifundise inhlonipho, ngoba ingane nengane, emphakathini iba yisithombe sekhaya ephuma kulona.