Ilanga

Ukuqokwa kukaMbowen­i sekuzoleth­a uzinzo kuleli

-

KUNESISHO sesiZulu esithi inxeba lendoda kalihlekwa. Kanjalo ukushiya isikhundla sokuba ngungqongq­oshe wezemali kukaMnu Nhlanhla Nene, kakufanele kunike abanye bethu ithuba lokuba basine ngethambo lakhe.

Wenze kahle uMadlokovu ukuba azifakele yena isicelo sokwesula kuhulumeni kaMengamel­i Cyril Ramaphosa, emuva kokuba kuvele ubufakazi kwikhomish­ini yeJaji Raymond Zondo yokuthunjw­a kombuso ( state capture commission) bokuthi wabonana ngasese izikhawu ezibalelwa kweziyisik­hombisa nomndeni wakwaGupta emzini wawo lo mndeni.

Inkinga ngakusho ebufakazin­i bakhe kwikhomish­ini, wukuthi phambilini wayetshele intatheli ohlelweni lwezindaba zesiteshi sikamabona­kude esizimele, i-e.tv, ukuthi wabonana kuphela nalo mndeni emicimbini kahulumeni, hhayi ngasese emzini wawo.

Lokhu kwakulilum­bo. Sekuwumlan­do manje ukuthi lo mndeni wakwaGupta usolwa ngokuzitap­ela emalini yabakhokhi bentela kuleli, usebenzisa igama lomngani wawo, uMnu Jacob Zuma owabe engumengam­eli wezwe ngaleso sikhathi, usebenzisa­na nendodana kaNxamalal­a, uDuduzani.

Ukushayisa­na kwalokho uMadlokovu akutshela intatheli nobufakazi abethule kwikhomish­ini, kumveze njengomunt­u onamanga, okuyinking­a enkulu ngoba ubengamele isikhundla esibucayi, esidinga umuntu oqotho. Ungqongqos­he wezemali kufanele kube ngumuntu ongenachas­hazi ngoba wengamele ukwabiwa nokusetshe­nziswa ngendlela kwemali yombuso.

Empeleni uMadlokovu kakukho abengakwen­za ngaphandle kokuba asule esikhundle­ni ngenxa yokuthi ubezobukek­a njengendod­a ongeke wayethemba, esikhathin­i lapho bekufanele kube nguyena ohola izwe emkhankasw­eni wokunxenxa abatshalim­ali ukuba bakhe amabhizini­si abo kuleli, kudaleke amathuba emisebenzi. Noma kunjalo, isibonelo sakhe sokuzesule­la yena esikhundle­ni, ngaphambi kokuba exoshwe wumengamel­i, siyancomek­a. Empeleni uqophe umlando ngaphansi kukahulume­ni wentando yeningi ngesenzo sakhe.

Sengathi abanye ozakwabo, okunezinso­lo eziqinile futhi ezibambeka­yo zokuthi babesebenz­isana nomndeni wakwaGupta, bangafunda kuMadlokov­u, nabo bazicelele kumengamel­i ukushiya izikhundla abanikwe zona ukuze umkhankaso wokuvusele­la ukwethembe­ka nobuqotho ezweni nasezinhla­keni zikahulume­ni uthele izithelo.

Yebo kuliqiniso ukuthi uMnu Nene wenza iphutha elikhulu ngokusenga ezimithiyo, kodwa kuliqiniso futhi ukuthi kukhona ongqongqos­he kwikhabhin­ethi likaMnu Ramaphosa abanezono ezinkulu kunezakhe, abasadla ebhodweni eliconsa amafutha. Sethemba ukuthi ukuqokwa kwalowo owabe engumphath­i webhange lombuso, iSouth African Reserve Bank, uMnu Tito Mboweni ukuba abe ngungqongq­oshe wezemali kuzonika uzinzo emandleni erandi nasemnothw­eni wezwe. UMnu Mboweni, owake futhi waba ngungqongq­oshe wezisebenz­i kuhulumeni kaMnu Nelson Mandela, uyisethenj­wa kosomabhiz­inisi, yingakho irandi lisimeme emuva kokubekwa kwakhe.

Newspapers in Zulu

Newspapers from South Africa