Ukuqokwa kukaMboweni sekuzoletha uzinzo kuleli
KUNESISHO sesiZulu esithi inxeba lendoda kalihlekwa. Kanjalo ukushiya isikhundla sokuba ngungqongqoshe wezemali kukaMnu Nhlanhla Nene, kakufanele kunike abanye bethu ithuba lokuba basine ngethambo lakhe.
Wenze kahle uMadlokovu ukuba azifakele yena isicelo sokwesula kuhulumeni kaMengameli Cyril Ramaphosa, emuva kokuba kuvele ubufakazi kwikhomishini yeJaji Raymond Zondo yokuthunjwa kombuso ( state capture commission) bokuthi wabonana ngasese izikhawu ezibalelwa kweziyisikhombisa nomndeni wakwaGupta emzini wawo lo mndeni.
Inkinga ngakusho ebufakazini bakhe kwikhomishini, wukuthi phambilini wayetshele intatheli ohlelweni lwezindaba zesiteshi sikamabonakude esizimele, i-e.tv, ukuthi wabonana kuphela nalo mndeni emicimbini kahulumeni, hhayi ngasese emzini wawo.
Lokhu kwakulilumbo. Sekuwumlando manje ukuthi lo mndeni wakwaGupta usolwa ngokuzitapela emalini yabakhokhi bentela kuleli, usebenzisa igama lomngani wawo, uMnu Jacob Zuma owabe engumengameli wezwe ngaleso sikhathi, usebenzisana nendodana kaNxamalala, uDuduzani.
Ukushayisana kwalokho uMadlokovu akutshela intatheli nobufakazi abethule kwikhomishini, kumveze njengomuntu onamanga, okuyinkinga enkulu ngoba ubengamele isikhundla esibucayi, esidinga umuntu oqotho. Ungqongqoshe wezemali kufanele kube ngumuntu ongenachashazi ngoba wengamele ukwabiwa nokusetshenziswa ngendlela kwemali yombuso.
Empeleni uMadlokovu kakukho abengakwenza ngaphandle kokuba asule esikhundleni ngenxa yokuthi ubezobukeka njengendoda ongeke wayethemba, esikhathini lapho bekufanele kube nguyena ohola izwe emkhankasweni wokunxenxa abatshalimali ukuba bakhe amabhizinisi abo kuleli, kudaleke amathuba emisebenzi. Noma kunjalo, isibonelo sakhe sokuzesulela yena esikhundleni, ngaphambi kokuba exoshwe wumengameli, siyancomeka. Empeleni uqophe umlando ngaphansi kukahulumeni wentando yeningi ngesenzo sakhe.
Sengathi abanye ozakwabo, okunezinsolo eziqinile futhi ezibambekayo zokuthi babesebenzisana nomndeni wakwaGupta, bangafunda kuMadlokovu, nabo bazicelele kumengameli ukushiya izikhundla abanikwe zona ukuze umkhankaso wokuvuselela ukwethembeka nobuqotho ezweni nasezinhlakeni zikahulumeni uthele izithelo.
Yebo kuliqiniso ukuthi uMnu Nene wenza iphutha elikhulu ngokusenga ezimithiyo, kodwa kuliqiniso futhi ukuthi kukhona ongqongqoshe kwikhabhinethi likaMnu Ramaphosa abanezono ezinkulu kunezakhe, abasadla ebhodweni eliconsa amafutha. Sethemba ukuthi ukuqokwa kwalowo owabe engumphathi webhange lombuso, iSouth African Reserve Bank, uMnu Tito Mboweni ukuba abe ngungqongqoshe wezemali kuzonika uzinzo emandleni erandi nasemnothweni wezwe. UMnu Mboweni, owake futhi waba ngungqongqoshe wezisebenzi kuhulumeni kaMnu Nelson Mandela, uyisethenjwa kosomabhizinisi, yingakho irandi lisimeme emuva kokubekwa kwakhe.