KUNUKWA AMAPHOYISA NGOKWAHLULEKA UKULWA NOBUGEBENGU
Kuthe kusaqhubeka umhlangano, kwathiwa sekuthathwe izimoto ezimbili kuhlanganisa ne-ambulensi
ASONGE ngokuqhubeka nokuphazamisa ukusebenza komgwaqo u-R22 osuka eManguzi uyofinyelela eHluhluwe amalungu omphakathi waseMkhanyakude, abehlangene nezikhulu zamaphoyisa zaseNingizimu Afrika nezaseMozambique ngoLwesibili.
Abefuna ukuthola ikhambi lokudambisa isimo emuva kokwanda kwezigameko zokuthungelwa ngomlilo kwezimoto ezibhaliswe ngezinombolo zakuleliya lizwe.
Lo mhlangano ubuhanjelwe nguMkhuzi wamaPhoyisa, uFannie Masemola, uzakwabo waKwaZulu-Natal, uLt Gen Nhlanhla Mkhwanazi nezinye izikhulu. Ubusehholo lomphakathi KwaMduku, eHluhluwe.
Amalungu omphakathi akhala ngokuthi izimoto zawo ziyebiwa, ziweliselwe eMozambique, okuba lukhuni ukuba zibuyiswe kuleli. Umhlangano wangoLwesibili kawubanga nazo izithelo njengoba kungenzekanga obekufunwa ngumphakathi, okuwukumenyezelwa kosuku lokubuyiswa kwezimoto zakuleli ezantshontshwa, zaweliselwa eMozambique.
Amalungu omphakathi anuke amaphoyisa ngokwehluleka wukulwa nobugebengu. Ngesikhathi kuqhubeka umhlangano, kungene umbiko wokuthathwa kwezimoto ezimbili, okubalwa kuzona neambulance yesibhedlela sikahulumeni,
UMKHUZI wamaphoyisa KwaZulu-Natal, uLt Gen Nhlanhla Mkhwanazi, obethula inkulumo emhlanganweni wokudingida ngekhambi lokulwa nobugebengu. iMseleni, eMbazwane.
Amalungu omphakathi akhale ngokushoda kwezimoto ezanele futhi ezilungele ukubhekana nalobu bugebengu. Elinye ilungu lomphakathi elicele kugodlwe igama lalo, lithe lathathelwa imoto ngo-2007.
“Ngibalwa nabantu bokuqala ukuthathelwa imoto kule ndawo. Bangithathela iNavara. Ngo-2011 bangithathela iToyota Fortuner.
Babuya ngo-2017, bangithathela iveni iToyota. Okungizwisa ubuhlungu nokwavele kwaqeda ngesithunzi sami, wukuthi esigamekweni sakamuva, kwadlwengulwa izingane zami ngibuka.
"Abafana abancane bangizwisa ubuhlungu ngoba bengikhombe ngezibhamu. Sithwele kanzima ngendaba yokuntshontshwa kwezimoto zethu lapha eMkhanyakude. Ngeke lube khona uzinzo nokuthula uma zingakabuyi izimoto zethu.
"Okubi wukuthi kwazona izikhulu zilapha nje mahhala ekubeni yaziwa inkinga esibhekene nayo. Sitshelwa ngezinhlelo zokuthuthukiswa kwesiteshi samaphoyisa aseManguzi. Kusiza ngani ukuba sethulelwe ukuthi sekulungiswe izindonga ekubeni zingekho izinsiza ezifanele? Bekubuza isisulu salobu bugebengu.
UGen Masemola uthe uzithathile zonke izikhalo neziphakamiso zamalungu omphakathi futhi uzozedlulisela kwabanye ozakwabo ukuze kuzohlanganiswa umbiko ngekhambi.
“Ngizwile ukuthi nifuna uMengameli Cyril Ramaphosa. Ngizowedlulisa umyalezo. Kuyakhathaza ukuthi kulukhuni ukubuyiswa kwezimoto zakuleli kodwa sinethemba lokuthi lona kuzoba wumhlangano wokuthola isixazululo esiya phambili.
"Sikholwa wukuthi emasontweni ambalwa sizobe sesinaso isixazululo,” kusho uGen Masemola. UMkhuzi wamaPhoyisa aseMozambique, uGen Abel Nuru, uthe ubugebengu kabemukelekile, kungakhathalekile ukuthi benzeka eMozambique noma eNingizimu-Afrika.
“Ngiyazizwa izikhalo, ngizobuyela nazo kwabanye ozakwethu baseMozambique nokhomishana wethu ozinze lapha eNingizimu Afrika (eGoli). Iyasikhathaza indaba yalobu bugebengu ngoba bulimaza ubudlelwano phakathi kwamazwe amabili,” esho.