I-NFP engcupheni yokungalungeneli ukhetho lukazwelonke
ILENGELA engcupheni yokungakwazi ukungenela ukhetho ngonyaka ozayo iNational Freedom Party (NFP) eyasungulwa nguNkk Zanele Magwaza-Msibi ongasekho. Inhlangano eyengamele ezokhetho eNingizimu Afrika, i-Independent Electoral Commission (IEC), yexwayisa ngokuthi uma iNFP yehluleka wukulungisa izinkinga zombango wobuholi, izoba nenkinga yokungakwazi ukungenela ukhetho lukazwelonke ngonyaka ozayo.
Yinto eyaziwayo ukuthi selokhu kwashona uNkk Magwaza-Msibi, iNFP ihaqwe yizinkinga ezihambisana nokubangwa kwezikhundla.
Ekhuluma neLANGA uMnu Ahmed Munzoor Shaik Emam oyilungu eliqavile leNFP njengoba enguMgcinimafa weqembu, futhi eyilungu elimele iNFP ephalamende likazwelonke, uthi mancane kakhulu amathuba okuba iNFP ikwazi ukungenela ukhetho ngonyaka ozayo.
UMnu Emam uthi izinkinga zeNFP zinzima ngaphezu kwalokhu abantu abakucabangayo.
Uthi mancane amathuba okuba zixazululeke ngaphambi kokhetho. Uthi inkinga enkulu wukuthi noma ngubani kwiNFP ukhuluma akuthandayo.
UMnu Mawethu Mosery oyiSekela lesikhulu esiphezulu se-IEC, ekhuluma esiteshini sikamabonakude sezindaba iSABC, uthe uma kuze kushaya uNdasa (March) ngonyaka ozayo, ngosuku okuvalwa ngalo ukuqokwa kwamagama abaholi, iNFP ingakayilungisi indaba yobuholi beqembu, kusho ukuthi ngeke ikwazi ukungenela ukhetho.
Uma iNFP ingagcina yehlulekile ukungenela ukhetho lokho ngabe sekuyiphinda isibili njengoba ngo-2016 ingakwazanga ukungenela olohulumeni basekhaya.
Yachithwa yi-IEC emuva kokuba yehluleka wukukhokha ngesikhathi esasibekiwe idiphozithi yemali okumele ikhokhwe ngamaqembu ukuze akwazi ukungenela ukhetho.
Kwala noma iNFP inxusa i-IEC ukuba yelule isikhathi kodwa kwangalunga. Udaba lwaze lwafinyelela enkantolo nalapho futhi yachithwa.
Enye inkinga ebhekene nayo iNFP njengamanje, wukuthi ayisalutholi uxhaso lwemali olukhishwa yi-IEC olutholwa ngamaqembu epolitiki.
Lokhu kudalwa wukuthi sekunesikhathi iNFP yehluleka wukuthumela izitatimende zemali (financial statements) yeqembu njengoba kudingeka ngokomthetho.
UMnu Emam utshele ILANGA ukuthi inkinga eyenza bangakwazi ukuthumela lezi zitatimende, yindaba yombango wobuholi. Uthi akusikhona ukuthi kasihlelekile isimo sezimali seqembu.
Utshele ILANGA ukuthi ngokomthetho uma kuthunyelwa izitatimende zemali kwa-IEC, kumele zihambisane nefomu elinamagama abaholi beqembu - manje bona kabakwazi ukuthumela lelo fomu ngoba kunombango ngobuholi.
Ngokusho kwakhe, sekuphele iminyaka emithathu bengakwazi ukuthola uxhaso kwi-IEC. Uyilinganisela cishe ku-R7 million imali athi ibambeke e-IEC ngenxa yokuthi kabakwazi ukuthumela lezi zitatimende zemali.
UMnu Canaan Mdletshe onguNobhala-Jikelele weNFP ephawula, uthe iNFP izolungenela nakanjani ukhetho.
“Singakuqinisekisa ngokungananazi ukuthi okwenzeka ngo-2016 ngeke kusiphinde ngonyaka ozayo. INFP izolungenela ukhetho noma kanjani ngoba singakwenza konke okunye, kodwa hhayi ukuncisha amalungu ethu nabantu bakuleli ithuba lokubamba iqhaza kulolu khetho esilindele ukuthi lube wolunzima kakhulu ukudlula ezinye,” kusho uMdletshe.
Uthi udaba oluthinta izitatimende zokusetshenziswa kwemali eyimihlomulo iqembu eliyithola kwa-IEC luyalungiswa.
“Kunenkampani yabacwaningi mabhuku esiqokiwe okumanje iphezu komsebenzi wokuqinisekisa ukuthi siyifeza yonke imigomo yakwa-IEC ephathelene nemali yabakhokhibentela,” esho.
Uveze nokuthi izinhlelo zokusingatha inkomfa zihamba kahle kakhulu.
“Lokhu kusinika ithuba lokuthi sizihlele njengeqembu. Lesi yisigaba esibalulekile eqenjini lethu,” kuphetha uMdletshe.