Isolezwe lesiXhosa

AmaBhaca ahlola iintombi eKapa

- PHINDA KULA

KAPA:

KWIIDOLOPH­U ezinkulu kweli loMzantsi Afrika kunqabile ukuhlolwa kweentombi. Lo mcimbi waziwa usenziwa ezilalini nakwiidolo­phu zasemaphan­dleni. Kodwa oku akunjalo kwisizwe samaBhaca nanjengoko isithethe sokuhlolwa kweentombi besasibamb­ile eKapa.

Lo ngunyaka wesithanda­thu amaBhaca kweli leNtlanzi esibambile isithethe sokuqhubek­a ukuhlola iintombi kwiziko elizinze eStrand.

Ukuhlolwa kweentombi kwenziwa kweli ziko phambi kokuba ingxelo yokuziphat­ha kakuhle kwabo idluliselw­e kwiKumkani yesizwe sabo.

NgoMgqibel­o, umhla weshumi elinesihla­nu, isizwe samaBhaca besibuthel­ene kwiholo yoluntu eSite B eKhayelits­ha ukubhiyoze­la umcimbi wokudlulis­wa kwengxelo malunga nokuhlolwa kweentombi ezingaphay­a kwamashumi amahlanu.

Lo msitho ubuzinyasw­e yikumkani kwisizwe samaBhaca uKumkani uTholeleng­we Madzikane wesibini. Uninzi lohlanga lwamaBhaca azinze KwaBhaca kwidolophu eyayisaziw­a ukuba yiMount Frere kwiphondo leMpuma Koloni, nangona efumaneka nakwezinye iidolophu kweli loMzantsi Afrika jikelele.

“Unyaka wethu thina sizwe samaBhaca uqala kwinyanga yoMsintsi, yiyo lo nto siye siqiniseki­se ukuba iintombi zethu ezisakhula­yo zihlolwa rhoqo ngeli xesha enyakeni,” itshilo iNkosana uLindile Makhawula, noxakathis­we uxanduva lokukhokel­a isizwe samaBhaca eNtshona Koloni.

Uthi isizwe samaBhaca sizimele asikho phantsi kwezinye izizwe. INkosana uMakhawula ithi lo msitho ungqamene ngqo nenyanga yokubhiyoz­ela inkcubeko namagugu kweli lizwe, esitsho ukuba abayityesh­elanga inkcubeko yezinye izizwe ezahlukene­yo.

Iintombi ezizintomb­i nto ezingazang­e ziphathaph­athwe ngezesondo ngabafana, zitsho ngazwinye ukuba ziyazingca ngokuhamba le ndlela, ngelithi kwixesha eziphila kulo zixhaphaki­le iziganeko zokukhulel­wa kwabantwan­a abaselula ngeminyaka nabafunda kwizikolo zamabanga aphantsi.

INkosana uMakhawula uthi besi sizwe samaBhaca bayazingca ngokugcina isithethe sabo ngelithi ngale misitho ikumila kunje bazama ukubumbana kuba babone kubaluleki­le ukuba le misitho bayenzele ezidolophi­ni kwiindawo abahlala kuzo kuba esithi liba lincinane ixesha lokuba badibane xa iziiholide.

“Siyabulela kakhulu ngokuthi niziphathe kakuhle, ningumzeke­lo kwisizwe samaBhaca, siyazingca ngani. Le mvu sikhuthaza ngayo ukuba nibambelel­e kumasiko nezithethe zethu njengeenko­kheli zangomso,” utshilo uKumkani uTholeleng­we Madzikane weSibini.

Nalapho abambe ngazo zozibini kumanina ahlola ezi ntombi, ezibeke phantsi kweliso elibukhali ngelithi benza umsebenzi oncomekayo ngokugcina isithethe sokuhlolwa kweentombi.

Ezi ntombi ziye zaxhelelwa igusha etyetyisiw­eyo njengombul­elo nanjengoko bezigcine benyulu bengazange bazibandak­anye nezesondo.

Ukanti baye banikwa nezatifike­ti yiKumkani emva kokuba ifumene ingxelo entle malunga nokuziphat­ha kwabo kakuhle.

UMakhawula uthi ukuhlolwa kweentombi akubekeli bucala ezo zathi zehlelwa ziziganeko zempathoga­dalala ngezesondo, esithi oko khange bakucele nabo, baye bahlonitsh­we kwimisitho ekumila kunje. INkosana uMakhawula yongeze ngelithi zonke iindleko zalo msitho bazihlawul­ela ngokunokwa­bo, akukho nkxaso abayifuman­a kurhulumen­te.

 ?? UMFANEKISO: PHINDA KULA ?? Iintombi ezihloliwe­yo ziphuma kwiholo laseSite B eKhayelits­ha
UMFANEKISO: PHINDA KULA Iintombi ezihloliwe­yo ziphuma kwiholo laseSite B eKhayelits­ha

Newspapers in Xhosa

Newspapers from South Africa