Owekhomishini ucacise kolokubuyiswa komhlaba
ABAFAKE izicelo zokubuyiselwa umhlaba ngo-2014 akumele bazikhathaze ngokuthi umhlaba abawucelile usubuyiselwe kwabanye abantu noma kukhona abanye abafake izicelo zawo.
Lokhu kushiwo ngu-Advocate Bheki Mbili weKhomishini yokubuyiselwa umhlaba kulesi sifundazwe. Ubesho lokhu ngemuva kokuthi umndeni wakwaDladla, eMzimkhulwana, ePort Shepstone, ukhale ngokuthi ucele ukubuyiselwa umhlaba ose-Oribi Gorge ngesikhathi kuvulwe iwindi lokufakwa kwezicelo ngo-2014 kodwa kunomunye umndeni ocele ukubuyiselwa wona.
Umndeni wakwaDladla uthe kunomndeni wakwaChiliza owafaka isicelo sawo ngo-1998 ihhovisi lokubuyiselwa komhlaba seliqalile ukusicubungula.
UMnuz Zakhe Dladla uthe sebeke baya ehhovisi lokubuyiselwa komhlaba beyobuza ukuthi kungenzeka yini ukuthi isicelo sakwaChiliza sicutshungulwe kanye nesabo ngoba bafuna ukubuyiselwa amapulazi abo akuwo lo mhlaba kodwa bachithwa ngoba kuthiwa izicelo zika-2014 azihlanganiswa nezika-1998.
“Asikutholi ukucaciseleka ngalolu daba sitshelwe ukuthi izicelo zakamuva zamiswa yinkantolo. Ihhovisi lokubuyiswa komhlaba lithe alikwazi ukuzihlanganisa. Esingakuzwa kahle ukuthi uyobuya kanjani umhlaba oyobe usubuyiselwe abakwaChiliza. Sibona sengathi uhulumeni udlala umacashelana ngalolu daba.
Ukwenza kanjani ukuthi izicelo ezihambisanayo ungazenzi kanye kanye. Le nto izoxabanisa abantu ngoba umndeni wethu wawusebukhosini bakwaChiliza kodwa unamapulazi owawuzithengele wona. Yilowo mhlaba esifuna ukubuyiselwa wona,” kusho uDladla.
UMbili uthe nasezicelweni ezafakwa ngo-1998 bekuba khona imindeni ecele umhlaba owodwa noma ingxenye ethile ikapakele esicelweni esifakwe ngabanye.
“Senza uphenyo kulabo bantu abathintekayo. Uma kuba nesivumelwano siyaqhubeka, uma kuphikiswana udaba lugcina enkantolo. Lokhu abakwaDladla abakhuluma ngakho asikwazi ukukwenza ngoba isinqumo senkantolo sathi asiphothule isicelo esifakwe ngo-1998 kuqala ngaphambi kokuthi singene kwezakamuva. Ikhomishini iyona eyothatha isinqumo ngokuthi yenzenjani uma umhlaba usubuyiselwe kwabanye,” kusho uMbili.