Umkami udayise umuzi wethu ngaphandle kokungazisa
EZABATHENGI
KULELI sonto kwezabathengi sibagqugquzela ukuthi basibhalele uma benezinkinga.
Umbuzo: Ngishayele kwesinye seziteshi zomsakazo kumenywe abasiza abacwile ezikweletini. Ngachaza udaba lwami bathi bazongisiza. Ngalinda ucingo oluvela enkampanini esiza abanezikweleti ngangaluthola. Ngithuke ngoma sekuphela inyanga ngithi ngiyokhipha imali emshinini (atm) ngathola ukuthi ayiphumi. Uma ngibuza ebhange ukuthi kungani imali yami ingaphumi bathi ngifakwe kwi-debt review. Angizange ngisayine nenkampani eyayimenywe emsakazweni kodwa angisakwazi ukuthinta imali yami esiphethwe yibona.
Impendulo: Ayikho inkampani enelungelo lokukusiza ngaphandle kokuthi usayine isivumelwano esithile nayo. Angazi ukuthi inkampani okhuluma ngayo isebenza kanjani kodwa umthetho olawula izinkampani ezisiza abacwile ezikweletini uthi kufanele zibasayinise isivumelwano esichazayo ukuthi abasenawo amandla okulawula imali yabo. Ngicela udlulisele udaba lwakho kwiNational Consumer Commission etholakala ku-www.thencc.gov.za ungashayela naku-012 428 7000/012 428 7726. Khumbula unelungelo lokucela isivumelwano owasenza nenkampani ethi iyakusiza ngisho imininingwane eqoshiwe uma kuthiwa wasenza ocingweni uyakwazi ukuyithola.
Umbuzo: Ngingowesilisa oshadelwe. Ngonyaka odlule siqale izinhlelo zokwahlukanisa unkosikazi wangenzela iProtection Order ethi ngiyamhlukumeza. Ngimshiyile emzini wethu ngoba ngingafuni ukuthi ahlukumezeke. Ngithuke kwaphela nasozwaneni omakhelwane bami bethi umuzi wethu udayisiwe. Okungithuse kakhulu wukuthi sishade umshado ohlanganisa amafa nomkami akakaze angitshele ukuthi uhlela ukudayisa umuzi. Isehlukaniso sethu asikakabi semthethweni kangangokuthi asikaze siyochazela inkantolo ukuthi kwenzekani phakathi kwethu noma kungani sifuna ukuhlukanisa besisalinde ukubizwa ngabameli bethu. Ngicela ukubuza ukuthi yimaphi amalungelo enginawo njengendoda okudayiswe impahla yayo ngaphandle kolwazi nemvume yayo?
Impendulo: U-Advocate Thalente Mhlongo ongungoti kwezokuhlukanisa uthe uma nishade umshado ohlanganisa amafa ayikho impahla edayiswa ngaphandle kolwazi lomunye ngoba ngisho isihlukaniso sesisemthethweni kufanele nithole uhhafu wemali etholakele uma kudayiswa impahla. “Kufanele sithole ukuthi ngumuzi onjani lona, ngabe bebenalo itayitela noma incwadi ethile yobunikazi. Udayiswe kanjani umuzi bengasayinanga abanikazi bobabili. Esikutholayo uma siphethe amacala ezehlukaniso wukuthi abanye abantu abathenga imizi bayishaya indiva indaba yamatayitela basitshele ukuthi obedayisa umuzi uthe washonelwa yisithandwa sakhe. Ubhuti kufanele abophe owesifazane ngokudayisa impahla yabo ngaphandle kokumazisa futhi kufanele amnikeze u-50% wemali ayithole edayisa umuzi. Ngisho ezabelweni umuntu uyakwazi ukuthola uhhafu wemali okudayiswe ngayo umuzi wakhe. Angaya enduneni ayobika udaba noma athole abameli,” kusho u-Advocate Mhlongo.
Umbuzo: Ngibona sengathi ngiqolwa yinkampani esiza abacwile ezikweletini okuthiwa yiMamela Consulting. Ngiqale ukukhokha izikweleti zami kusukela ngo-2013 kodwa kuze kube manje isikweleti asehli. Uma ngibuza ukuthi kungani ungabonakali umehluko yize ngikhokha akekho ongitshela into ecacile.
Impendulo: Ngizamile ukuthinta abaseMamela Consulting ngezingcingo kodwa bezingabanjwa, ngibathumelele imibuzo kusukela ngoJuni 26 kodwa abakaze baphendule. Ngithole ukuthi bawashintshile amahhovisi abebesebenzela kuwo enkabeni yeTheku kanti sisaphenya ukuthi sebesebenzela kuphi. Ngizoqhubeka nokubabuza ukuthi kwenzekani ngibuyele kuwe uma sengithole izimpendulo. Ngicela uthinte neNational Consumer Commission ngoba kwesinye isikhathi ezinye izinkampani azifuni ukungiphendula zikhala ngokuthi ngingumuntu wesithathu zinesivumelwano nomthengi.
Umbuzo : Ngicela ukubuza ukuthi ngiwutholaphi umbiko ocacisa ngesimo sami ezikweletini ngoba ngifuna ukuthenga umuzi kodwa nginesikweleti engingasikhokhi kahle.
Impendulo: Ziningi izinkampani ezibheka isimo sezikweleti enye yazo yiTransUnion. Uyakwazi ukuyithumelela isms ubhalise ngokushayela u-*120*8801# kwiselula ulandele abakushoyo. Uma ufuna ukubheka ukuthi igama lakho linjani kubiza u-R15, ukuthola uhlu lwezinkampani ozikweletayo kubiza u-R10 kusebenza izindleko ezijwayelekile zama-sms.
Niyacelwa nithumele imininingwane ephelele uma nidinga usizo lwezabathengi, isib. Uma unesikweleti enkampanini ethile, sinike igama layo nenombolo yayo.