Isolezwe

Usungule ithuluzi elizosiza iningi

- PHILI MJOLI

OWESIFAZAN­E wase-Eastern Cape usezakhele udumo ngokusungu­la ithuluzi elikwazi ukwehlisa ugesi osetshenzi­swa yi-gyser.

UNksz Sandiswa Qayi waseEast London usungule ithuluzi elenziwe nge-silicon elenza ukuthi amanzi e-gyser asheshe abile alibiza ngeHotspot.

Ithuluzi likaNksz Qayi belihlolwa yiGrassroo­t Innovation, okuwumkhan­kaso woMnyango wezeSayens­i nobuChweph­eshe, okhuthaza amalungu omphakathi ukuthi angene kwezobuchw­epheshe.

Ngemuva kokuba sekubonaka­le ukuthi ithuluzi likaNksz Qayi liyawonga ugesi uqokwe ukuba abe yinxusa leGrassroo­t Innovation Programme.

Ithuluzi liphasiswe nguSolwazi Stephen Tangwe we-University of Fort Hare othe liyasiza ukwehlisa ugesi ngoba libilisa amanzi ngokushesh­a.

USolwazi uTangwe uthe kunemizi embalwa efakelwe ithuluzi ukuze kubhekwe ukuthi ngabe uyehla yini ugesi ewusebenzi­sayo.

Uthe nakuba ukusungulw­a kwethuluzi kusesesiga­beni esiphansi, kulinganis­elwa ukuthi lehlisa ugesi osetshenzi­swa wumndeni ngo-27%.

Umsebenzi kaNksz Qayi wobunxusa uzodinga ukuba ahambe egqugquzel­a umphakathi wasemakhay­a ukuthi wenze izinto eziwubuchw­epheshe.

UNksz Qayi, ozalelwe eDimbaza ngaphandle kwase-East London, uthe wayekhatha­zwa wukuthi wayengawub­oni umehluko owenziwa wukucisha ugesi.

“I-gyser iyona ebidla ugesi omningi ekhaya ngabona ukuthi uma ikade icishiwe isebenzisa cishe ugesi olinganayo nalo ebizowuseb­enzisa uma ikade ivuliwe kuye ngenhlobo yayo nokuthi ubuyicishe ngasiphi isikhathi osukwini. Le nto yangiphath­a kabi ngoba mina ngangifisa ukuthi uma ngiyivula isheshe ibile njengekete­la futhi kongeke ugesi. Ngaqala ukufaka i-silicon ukuze amanzi asheshe abile kwasebenza. Ngesikhath­i ngenza lokhu ngaxhumana neGrassroo­t Initiative Programme ukuze ihlole ukuthi lokhu engikushoy­o kungathath­wa yini njengento engasiza umphakathi ohlala ukhala ngokubiza kukagesi ,” kusho yena.

I-Hotspot yafakwa kwi-gyser ngaphambi kokuthi kutshelwe umphakathi ngayo.

Uma i-gyser ifakwe iHotspot uthe amanzi abandayo iwabuyisel­a ngezansi, ashisayo abe phezulu. Uma uyivula ikade icishiwe amanzi angamalith­a angu-50 abila ngemizuzu ewu-30.

UNksz Qayi osesungule inkampani yakhe iMahlathi Eco Tech uthe ukwelulekw­a akuthole

 ??  ?? UNKSZ Sandiswa Qayi ephethe iHot okukholaka­la ukuthi lehlisa ugesi o
UNKSZ Sandiswa Qayi ephethe iHot okukholaka­la ukuthi lehlisa ugesi o

Newspapers in Zulu

Newspapers from South Africa