Unekhono ohola izinduna koSaziwayo
OSAZIWAYO elinye lamaqembu kamaskandi elilandelwa yizinkumbi zabalandeli balo mculo. Nakuba umholi weqembu, uKhangelani ‘DSD’ Mhlongo, esahlamukwa yizinsizwa abeshutha nazo emakhaveni kodwa abalandeli basabambene. Imfihlo yale mpumelelo ilele ebuchuleni nasebuhlakanini bomholi wezinduna zabalandeli boSaziwayo noSaziwayokazi, uMhlengemali Mthembu. UCHARLES KHUZWAYO udlane indlebe nomfo kaMvelase ukuze nimazi kangcono.
CHARLES (CK): Awusitshele kafushane ngoMhlengemali.
MHLENGEMALI (MM): Amagama ami aphelele nginguSipho Mhlengemali Mthembu. Ngingumagcino ebantwaneni abangu-9 abazalwa uMjikeni Mthembu noMaXulu. Ngidabuka Olundi esigodini saseMbhangayiya kepha lapha eThekwini ngihlala eJacobs. Noma ngingakasinelwa kepha ngiyawathola ashisayo ngoba ngilobole, nginezingoduso ezimbili futhi ngibusiswe ngabantwana abayisithupha okunguNhlakanipho, Snothile, Hlanganani, Nokuphakama, Siphokazi noSthandiwe.
CK: Ufunde kuziphi izikole futhi wagcina kuliphi ibanga? MM: Ngifunde eNjomelwane Primary, ngaphothula u-matric eNhlungwane High.
CK: Ufundele muphi umsebenzi futhi kusiphi isikhungo semfundo ephakeme?
MM: Awukho umsebenzi engaya kowufundela kepha nginekhono elimangazayo lokuthi akukho okungehlulayo uma sengikhonjiswe khona. CK: Kukhona lapho usebenza khona? MM: Ngisebenza eChateau Gateaux Decoration
CK: Ungene kanjani ekulandeleni umculo kamaskandi?
MM: Ngiqale ukulandela umaskandi ngezikhathi zikaMahawukela Mseleku okuthe uma kudlula yena ngo-2000, ngalandela uMgqumeni Khumalo nokuthe uma kudlula yena ngo-2009, ngalandela uDSD.
CK: Kubo bonke abaculi bakamaskandi, yini waphuma iqhubu noDubula SoDubulana?
MM: UDSD ngimaze esacula emaqenjini eBhova, kwiThwasa Lami ngachazeka nokwenza kwalula ukuba uma kudlula iBhova ngilandele uDSD osungule iqembu loSaziwayo. KoSaziwayo angifikanga kepha iqembu lakhelwe phambi kwami njengoba wayengekho umculi engangingamlandela ngaphandle kukaMhlongo.
CK: Isikhundla sokuhola oSaziwayo ugixabezwe nini ngaso?
MM: Ngiqale ukuhola abalandeli boSaziwayo ngo -2013, okulapho sazuza khona iBest Maskandi kuma-SATMA. Kusuka lapho siwole izindondo unyaka nonyaka njengoba kwaziwa ukuthi alikho iqembu elinabalandeli abaningi okwedlula Osaziwayo. Noma kuyimicimbi, siphuma ngobuningi bethu futhi siphinde silekelelwe ukuthi ayikho indawo esingenalo igatsha kuyo.
CK: Seninamagatsha amangaki njengamanje?
MM: Sinamagatsha awu-32 kulezi zindawo, Mtuba, Hluhluwe, Nongoma, Ulundi, Filidi, Melmoth, Nkandla, Nquthu, eShowe, Mpangeni, Mandeni, Newcastle, Mnambithi, Mpumalanga, eMtshezi, eGoli,Vosloorus, Thembisa, Benoni, Pitoli, eThekwini, Umlaza, KwaMashu, Clermont, Jacobs, Mariannhill, Ntuzuma, Mgungundlovu, uMkhambathini, iXopo, Port Shepstone, Harding, Maphumulo naseKranskop. Izinduna ezingaphansi kwami yizo zonke lezi ezihola la magatsha bese ngigaba ngekomidi esilibiza ngokuthi Izingcithabuchopho, okuyilona eliqinisekisa ukuthi yonke into iyenzeka futhi yenzeka ngokweqophelo eliphezulu.
CK: Ngobani labo abangamalungu alelo komidi leZingcithabuchopho?
MM: Lapho ngikhuluma ngoMfulongashi Sishi, Mmeli Fakude, Mkabayi Hadebe noKic Weqaba Cele.
CK: Yimiphi imibala eniyisebenzisayo njengeqembu?
MM: Imibala yeqembu esiyisebenzisayo, ngomhlophe nomnyama. Sakhetha le mibala ngoba siyithatha njengechaza isimo seqembu. Omnyama sawubiza ngokuthi owomzabalazo, ubunzima esiphuma kubo lapho uDSD wayeshiywa yiwowonke umuntu ayesebenza naye, abanye besho nokusho ukuthi usewuyekile umculo, useshaya izinyoni emakhaya. OMhlophe sawuqoka njengowenhlanhla nokukhanya esibheke kubo njengoba iqembu likhula mihla namalanga, siqoqa nezindondo ngemuva komzabalazo futhi uyazi-ke nawe ukuthi umbala omhlophe usetshenziswa ngumuntu ozwana nenhlanzeko. Ngeke ubone ungxathu ewugqokile ngoba uyawuzonda lo mbala.
CK: Yiliphi igama okuteketiswa ngalo oSaziwayo?
MM: Osaziwayo bateketiswa ngokuthi EzakwaBuyephethe ngenxa yokuthi uma kuyimiqhudelwano evulekile, asihlali singahlomuli.
CK: Yini enichaza ngoDSD neyenza nizifele ngaye?
MM: Sakhetha uDSD ngoba eyiciko elikwazi ukucula izingoma ngobuciko futhi elingalingisi muntu kanti nobugagu bukhona. CK: Yikuphi ukudla ozifela ngakho? MM: Ukudla engikukhonzile, yinyama, ipapa namasi.
CK: Ngaphandle komculo kamaskandi, yimuphi omunye owulalelayo?
MM: Uma ngingalalele umaskandi, ngiye ngilalele umculo woRingo, Nathi wodumo lukaNomvula noSjava. La majita ayawugeza umoya wami.
CK: Ngaphandle kukaDSD,ukhona omunye umculi omthandayo? MM: Ngikhonze uThokozani Langa CK: Uma ungekho matasatasa nemisebenzi yakho, uzikhiphela kuphi?
MM: Ngiye ngizikhiphe ngokuyobuka izimpahla zokugqoka eGateway, ngifike ngithenge uma ngifike kukhona into engiyithandile.
CK: Kwezemidlalo ulandela muphi futhi yimaphi amaqhawe akho?
MM: Ngingumlandeli omkhulu weBhakhaniya.
CK: KwiTV, yiluphi uhlelo olungakuphutheli? MM: KwiTV ngikhonze uZalo CK: Ezinduneni zabalandeli bakamaskandi, iyiphi ocabanga ukuthi iyinkosi yazo.
MM: Inkosi yezinduna yimina, ayikho enye. Lokho ngikusho ngoba yimi kuphela okwazi ukuhlanganisa izinduna zamaqembu zonke nokuyizona engiye ngithi zingibhekele isizwe sami sakwamaskandi ngoba ngisho ngabe ngithola umbiko wokuthi kunamaqembu alwile ngiye ngingenelele lapho ngokuthi ngithinte izinduna zami, oPhiwayinkosi noTununu kuhlelwe umhlangano wokubuyisana. Ngibanike umyalelo wokuthi mabafundise abantu ngokuziphatha kahle bangakhulumi izinkulumo eziqhathayo.