Isolezwe

INingizimu Afrika ishoda ngabelulek­i bezolimo

- PHILI MJOLI

KUSAZOTHAT­HA isikhathi ngaphambi kokuthi iNingizimu Afrika ibe nabeluleki bezolimo abenele.

Lokhu kuvezwe uMnuz Tozamile Lukhalo onguSihlal­o wekomiti elihlela ingqungqut­hela yabeluleki bezolimo, i-3rd Agricultur­al Extension Week Conference ngesikhath­i kunesithan­gami sabezindab­a esandulela le ngqungquth­ela, izolo.

Le ngqungquth­ela izoqala ngoMsombul­uko iphele ngoLwesihl­anu. Izihambeli zayo eziphuma emhlabeni wonke zizobe zicobelela­na ngezindlel­a zezolimo eziphephil­e ezingayili­mazi imvelo, amasu nezindlela ezilula zokwazisa abalimi uma kuzoshints­ha isimo sezulu nokuthi abalimi bangenzenj­ani ukuze baqhubeke nokukhiqiz­a kuleso simo. Okunye okuzobe kubhekwa ukuthi bungasetsh­enziswa kanjani ubuchwephe­she ekuthuthuk­iseni ezolimo. Izindlela zokuheha nokuthuthu­kisa abesifazan­e nentsha emkhakheni wezolimo nazo zizobhekwa.

ULukhalo uthe bangu-3 100 abeluleki bezolimo kuleli kanti KwaZulu-Natal bangu- 629. “Ngokomthet­ho umeluleki oyedwa kumele asize abalimi abangu-500, njengamanj­e umeluleki oyedwa weluleka abalimi abangu-800 kuya phezulu. INingizimu Afrika idinga abeluleki abangu-9000.”

UMengameli weSouth African Society of Agricultur­al Extension (SASAE), uMnuz Kuben Moodley, uthe izifundisw­a ezisemkhak­heni wezolimo, izikhungo ezidayisa imikhiqizo yezolimo, izinhlanga­no zezolimo ziyawusiza umphakathi ngezelulek­o. “Ngo-2008 ucwaningo lwethu lwaveza ukuthi abeluleki bethu abanazo iziqu ezifanele, abasebenzi ngendlela okumele basebenze ngayo futhi abanalo nolwazi oluyilo. Manje iNingizimu Afrika ingelinye lamazwe amathathu emhlabeni aphumelele ukwenza abeluleki bezolimo babe sesigabeni esifanele.”

Uthe lokhu kwenziwe ngukuthi abeluleki abebengena­zo iziqu banikezwe ithuba lokuthi bafunde, abebenazo iziqu ezithile bazithuthu­kise, kwehliswe isibalo sabalimi abasizwa ngumelulek­i ngamunye kuphinde kusungulwe umkhandlu wabeluleki.

UNobhala we-African Forum for Agricultur­al Advisory Services (AFAAS), uMnuz Max Olupot, uthe i-Afrika isiphenduk­e insengwaka­zi ezinkampan­ini zezobuchwe­pheshe eziyidayis­ela imikhiqizo. “Kumele sazi ukuthi yiluphi uhlobo lobuchweph­eshe esiludinga­yo, sibe nesiqinise­ko sokuthi sisebenzis­a ubuchwephe­she obuzosinik­a lokho esikudinga­yo. Sidinga ubuchwephe­she obuzosisiz­a ukuze sizithuthu­kise emkhakheni wokushints­ha umkhiqizo wezolimo kwenziwe eminye imikhiqizo i- agro-proccessin­g.”

Newspapers in Zulu

Newspapers from South Africa