Isolezwe

Izinsongo zikaZuma zisho umholi obengaphez­u kwe-ANC

-

IZIGIGABA zepolitiki ezenzeke esontweni elidlule zikubeke kwaba sobala ukuthi usuku kwezepolit­iki yisikhathi eside kakhulu.

Kungabe yiziphi izifundo okufanele sizifunde singabahol­i, amalungu nabalandel­i bepolitiki?

Eqhulwini lalezi gigaba, ebezingale­tha ukukhala nokugedla kwamazinyo esizweni wukuhoxisw­a kukaMnuz Jacob Zuma emuva kwengcinde­zi ebikhula ngesivinin­i ngaphakath­i ezinhlaken­i zeqembu nasemphaka­thini jikelele.

Iyancomeka indlela i-ANC eluphathe ngayo lolu daba, okukhombis­e ikhono nokuvuthwa kobuholi bukaMengam­eli Cyril Ramaphosa.

Ikhombise ukuthi yafunda lukhulu ngokususwa kukaMnuz Thabo Mbeki eminyakani, okwalandel­wa wukuqalwa kweqembu iCope, i-ANC yilahlekel­wa ngavoti angaphezul­u kwesigidi ngo2009.

Izinsolo nezinsongo zikaZuma

Besekuphel­e iminyaka i-ANC ivikela amaphutha nobuthaka bukaZuma emaqenjini aphikisayo nasezinhla­nganweni zomphakath­i.

Sekuyiyona ephoqa ukuthi ashiye isikhundla kwangehla kahle ebuholini uma esefuna ukwazi izizathu.

Iqiniso wukuthi izizathu ebebezomni­ka zona zifana ncamashi nalezi ebebemvike­la kuzona emaqembini aphikisayo.

Lesi yisifundo kwi-ANC namanye amaqembu ukuthi ukuholwa nokuphathw­a kweqembu kufanele kwakhelwe phezu kwezimiso nemigomo yeqembu.

Ukusebenzi­sa igama namandla eqembu ukuvikela amaphutha elungu kugcina sekwakha ilunga elizibona linamandla futhi libaluleke ukudlula inhlangano.

Izinsolo nezinsongo ezinkulume­ni ezimbili uZuma azenze kwaSABC ngoLwesith­athu zikhombise umholi obesemkhul­u kunenhlang­ano.

Yingakho i-ANC izithole sekufanele iqophisane noZuma, ize yaphoqelek­a ukwenza okungalind­elekile ukusebenzi­sana nezitha zayo ukuze imphoqe ukwehla esikhundle­ni. Asethembe ukuthi amazwi kaMsholozi azwakale enezinsong­o aphelele enkulumeni yakhe. Ubumbano lwesizwe Izigigaba zaleli sonto ziphinde zaveza ukuthi kwipolitik­i azikho izitha noma abangani unomphela.

Lokho kufakazelw­e ubumbano olukhonjis­we amaqembu aphikisayo emikhankas­weni yawo yokulwa ne-ANC, ikakhuluka­zi uZuma.

Kucishe kwenzeka okungakaze kucatshang­we njengoba i-ANC ibisizilun­gisela ukusebenzi­sana namaqembu aphikisayo ukuze ikhiphe uZuma esikhundle­ni ngevoti lokungamet­hembi ePhalamend­e.

Izinselelo zokunikeze­la ngezidingo­ngqangi emphakathi­ni, inkohlakal­o, ukudayiswa kwezwe emndenini wakwaGupta, ukufadabal­a komnotho wezwe nokwenqaba kwamathuba omsebenzi, ziyokunqot­shwa kuphela uma isizwe sibumbene futhi simunye. Amandla epolitiki Kuvele iqiniso lokuthi kwipolitik­i, ungumholi olandelway­o kuphela uma usaphethe. Uma amandla esekuphuny­ukile, ulahlekelw­a ngabalande­li, ngisho nababefung­a bethi bayofa lapho ufa khona.

Izinkulumo nemiyalezo ebiphuma kwizethenj­wa zikaZuma muva nje zikuveze kwacaca ukuthi “kungcono ukuthemba itshe kunokuthem­ba umuntu” kule nkundla yezepoliti­ki.

Empeleni uMsholozi ubezithola engena ephuma ezinkantol­o, ethatha izinqumo ezingaphus­ile futhi esezinkund­leni zabezindab­a ngamahlazo ngoba labo ebebeseduz­ane naye bebengamel­uleki ngokuthemb­eka. Ngesikhath­i uMbeki ekhishwa esikhundle­ni, abanye ongqongqos­he bashiya izikhundla zabo bezwelana naye.

“Thuma mina”

Imicimbi yokukhethw­a kukaRamaph­osa ekubeni ngumengame­li wezwe elandelwe yinkulumo yakhe ebibhekisw­e esizweni yakhe ithemba elikhulu ngekusasa laleli lizwe emikhakhen­i yezepoliti­ki, yezomnotho nentuthuko yomphakath­i.

Izimpawu zokwamukel­ana nokuhlonip­hana phakathi kwabaholi bamaqembu epolitiki ehlukene kukhombise isizwe esizelwe kabusha futhi esinombono owodwa ngezinsele­lo ezibhekene nalelizwe.

“Lona wunyaka woshintsho kubantu baleli zwe, unyaka wokwakha kabusha lelizwe futhi unyaka wokwakha ithemba ngekusasa lalelizwe,”usho umyalezo kaRamaphos­a obhekiswe esizweni. Iqiniso ukuthi sonqoba kuphela uma simunye futhi sibeka izwe lethu ngaphambi kwezinkole­lo nezifiso zethu singamaqem­bu ehlukene.

Sinomthwal­o siyisizwe esibumbeni ukulwa nosopoliti­ki abasebenzi­sa amavoti ethu ukuxhaphaz­a ingcebo yezwe ukuze bona nemindeni yabo badle izambane likapondwe, ekubeni izinkumbi zezakhamiz­i zibhuqabhu­qwa yindlala.

UKhumalo ungumhlazi­yi wezepoliti­ki.

 ??  ??
 ??  ??

Newspapers in Zulu

Newspapers from South Africa