IZINKONDLO
lakwethu,
Kusimze kuqhans’ imthambo yenhlupheko nobubha,
Lapho ngitetemuk’ olwandle lwabakhethiweyo bebhubha.
Inhluphek’ izofa ngivuke sengimalundalunda,
Kudel’ ababegiya ngegama lami bemakhakhanda, Bebhinqa ngesimo sami, Begigithek’ ezinkalweni ngiphenduk’ intondolo mntanami. Sengohambela safuthi ngiqinisile, Ngeke ngikukhumbule sitha sami, Ngeke ngikuhlephulele golide, ngcanga ndini. Sondelani zimpunga zakwaZulu, Niqongelel’ amapiki namafosholo, Nithath’ ibang’ elibhek’ enkabeni yolwandle,
Laph’ enizomba khon’ indlu yami yokugcina.
Yimban’ ezinzulwini zobusuku,
Nikhafule nibhek’ eNtshonalanga kobelungu
Abangenze ngazenyanya ngingumuntu phaqa. Tshakadulani zintombi zeNgcugce, Sekuyantwel’ ezansi ngiyasondela, Ejadwin’ abafana bazosinel’ ibhakubha nomhlwehlwe,
Izigwadi zimpampe lapho kuchithek’ eyengcuba.
Angiseyikufel’ emhlaben’ onganeno njengesangquma,
Sengohambela safuthi njengesiphuphutheki.
Hhiya, Ngizoqhubeka ngicebe ngolwazi, bakwethu! - Bongani Mavuso Usiba Lwenjula
Ibiboshwe ngamaketango ingqondo yokungazi, Lwafika usiba lwenjula, Ngacakula emthonjeni wolwazi, Ulwazi lwezazi ezimpisholo, Yasuka inkungu yobumnyama, Yasanguluka ingqondo komnyama, Ngashwashwatha ngishunqiselwa ngempepho yolwazi,
Ngancindiswa ngezinyamazane zolwazi.
Ngifunde ubusuku nemini kwabancele imfundo,
Ngaze ngaqeketha ngalo njalo belu usiba, Ngashiyelana ulwazi noSolwazi, OSolwazi abayisibani sezwe ngolwazi. Fundani sizwe sakithi, Eyamabhuku isezithebeni bakithi. Siyonqoba ngolwazi lwakithi, Lukhule lukhokhobe usiba. - Zwelithini Duma