Bahlongoza ukuqeda ukufeyila kwaphansi
KUNGASE kuphele ukuphinda ikilasi kwabafundi abenza amabanga aphansi njengoba uMnyango weMfundo eyisiSekelo ubuyekeza imigomo ethinta ukuphasiswa kwabafundi.
Lokhu kuvezwe nguNgqongqoshe walo mnyango uNkk Angie Motshekga izolo ethula isabelo sezimali esinguR23 billion salo mnyango ePhalamende eKapa.
Uthe ezinye zezinto abazogxila kuzona indaba yokuphinda ikilasi kwabafundi.
“Ongoti bezemfundo sebekhulume kakhulu ngokuthi akuwakhi umqondo ukuthi abafundi abaneminyaka eyisithupha kuya ku-10 baphinde ikilasi. Ngokongoti abafundi abaphindayo abazuzi lutho, kunalokho kuyabakhubaza engqondweni ngoba ukufeyila besebancane kuhlala ezingqondweni zabo impilo yabo yonke,” kusho uNkk Motshekga.
Uthe ukuze singabi phezulu isibalo sabafundi abashiya phakathi bengaqedanga ukufunda bazogxila kwaGrade 9 kuya kwaGrade 11 ngoba baningi abafundi abashiya phakathi izifundo kulawa mabanga.
Uthe esinye isigaba abazogxila kusona i-Early Childhood Development (ECD).
“Sekukhona ukusebenzisana phakathi kweminyango emibili mayelana nodaba lakwa-ECD. Sifuna ukuhlinzeka ngemfundo esezingeni kulesi sigaba esibaluleke kakhulu, zisuka amadaka.”
Uthe ucwaningo luveza ukuthi uma kungaqiniswanga zisuka abafundi bashiya phakathi ukufunda bangafinyeleli kwamatric.
“Yingakho kubalulekile ukuthi siqinise emazingeni aphansi uma sifundisa. Sinezinhlelo zokugqugquzela abafundi ezihlolwa eNorth West naseMpumalanga ukuze abafundi bakwazi ukugxila kokufundwayo.”
Ukuhanjiswa kwengqalasizinda kwabelwe u-R9.9 billion kwathi uhlelo lokuqeda ukusilela emuva kwengqalasizinda ezikolei (i-Accelerated Schools Infrastructure Delivery Initiative - ASIDIi) lwabelwa uR1.5 billion. Uhlelo lokufundisa ngengculazi lwabelwe uR243.2 million, olokudla lwabelwa uR6.8 billion. Abafundi abaphila nokukhubazeka babelwe uR185.5 million, umgcinimafa wabela uhlelo lokusiza ezikoleni ezisemakhaya uR29.2 million.
“Kulolu hlelo kuzothathwa abafundi abaphothula u-matric abangasebenzi ukusiza ezifundeni eziyisithupha e-Eastern Cape, KwaZulu Natal naseLimpopo. Umfundaze iFunza Lushaka wabelwe uR1.2 billion.”
Uthe bafuna ukuheha intsha ingene emkhakheni wezokufundisa ngalo mfundaze. Uthe bangaphezulu kuka-15 000 abahlomule ngalo mfundaze.
“NgoDisemba nyakenye babalelwa ku-3000 abafundi abatshalwe ezikoleni abebefundiswa yilo mfundaze. Umalusi (umkhandlu oqinisekisa izingabunjalo lemiphumela) wabelwe uR135.7 million.”
Uhlelo lokusiza abafundi abafeyile u-matric lwabelwe uR65.7 million.
Ama-Workbooks, okubalwa naweBraille asiza abafundi abangaboni abelwe uR1.1 billion kwathi umkhandlu olawula othisha iSouth African Council of Educators (SACE) wabelwa uR16 million.
Uhlelo lokugqugquzela ukufunda emabangeni aphansi lwabelwe uR11 million, luzonyuka lufinyelele kuR28 million eminyakeni emithathu ezayo.
Ezobuchwepheshe zabelwe uR16 million.