IZINKONDLO
PHEPHANDABA LAKITHI
Mhleli; angikaze nangelilodwa ngilobele kwelakho,
Angikaze ngizijube ngikuphonsel’ inselelo,
Kepha namuhla ngithe angizidel’ amathambo,
Ngingajikelezi ngikuqonde sengiyizingovolo.
Ngizogadla ngezami ngizw’ ukuthi zinokwephuka yini,
Ngigadle ngezami ngizw’ ukuthi zinokuzwela yini,
Ngizogadlisisa ‘ze ngizwisis’ ukuthi uqine kangakanani,
Ngigadlisise ‘ze ngibonisis’ ukuthi uvika kangakanani.
Mhleli; ngizicofil’ ezaleya misakazo kwanhlanga zimuka nomoya,
Ngagijima ngosiba ngigaba ngesilungu kwavuk’ iphika,
Ngazazisa kwizingunyazana zababhali kwab’ ukuwathela kowedada,
Ngaklabalasa kwash’ ukugqashuka umphimbo nginganakwa.
Ngizigqajile ngemiyalezo kamakhalekhukhwini angezwa lutho,
Ngaqhosha ngemiyalezo yesikhahlamezi angabona lutho,
Ngakhalela kwizinkundla zokuxhumana kodwa lutho nangokhalo,
Ingakho sengikhuleka kwelakh’ eliwela nengenaw’ amazibuko.
Mhleli; sengizobopha ngifingqe ngingenakwenaba,
Ngizonqamulela ngingethemeleze hleze ungisikel’ isiqeshana,
Ngingethenek’ amandla nasentendeni yesandla ngingaqephuza,
Kuqhum’ imbadada kuqaqek’ umswibelo kuqathak’ iziqhaza.
Kungasiphuka nezidindi kushunq’ izintuli ngingasabambeki,
Ngikhiph’ ilakakazi eselakhel’umgodikazi enhliziyweni yami,
Nginek’ isifuba sami kwabakho abayizigidi,
Nginconcoza ngesiqephu othe wasisikel’ izimbongi.
Mhleli; ukungabelw’ insimu besekungigqem’ engeqiwa ntwala,
Ngasala nezibaz’ emphefumulweni ngakhex’ ishoba lokuziphungela,
Ukube beluthezek’ ezimbanjeni bengiyophaphathekela kwadokotela,
Hleze angiphathe ngawaseNtshonalang’ amakhathakhathana.
Nakuba-ke besekugadlek’ umphako ocij’ingqondo ijule,
Ngingebalise naku sengiyawuphons’ umbalane,
Engan’ukhukho cishe lwamuka nomfula kubhekiwe,
Ubuciko bolukaMalandela sebuphendulw’ ize leze.
Mhleli; ngokub’ usumayoywana ngikubhuqile ngalo mzaca,
Ngakubhamba usubhangqek’ izimbanjana zachachachachamba,
Ivume hleze ngilithez’ ekhanda isibili nangalo le gala,
Khal’ umaluju ungephonselw’ ibhakubha ungevaka.
Asisale sesehla siyothoban’ emfuleni sincokoncokolisane,
Ngixhuga ngidumbile ngiqaqanjelwa naw’ uvikile,
Singezitha singabangani sivikisene,
Bamb’ ithambo nokho neyakho ngiyizwile. SIPHO BANDA UMZABALAZO
Unzima lo mshikashika womzabalazo,
Yilowo udonsela kwelakhe iqembu,
Bathi intombi iqonyiswa ngobuciko bobuqiniso bamanga,
Oneqiniso ziyamqonela ngiqinisile,
Qiniso ndini uyababa ungenyongo,
Bathi beqembu linye baqembukelane.
Nxa kuhlangenwe baxhawulana bamomothekelane,
Bankonkoshelane bagomothelane kube yisinama ecembeni,
Ungaze ufunge ukuthi ngamathe nolimi,
Ungaphazami nakancane mntakababa,
Bahlangene phezulu phansi bengamahele.
Ubumbano lomzabalazo wobunye kalunabuqili bobudayisi,
Ngobumbano lobunye ngabe usadla anhlamvana uChris Hani,
Yanus Walus wavuma ukuthwala icala
Lamaqili akuthenga ngodenariyu wathengeka,
Wawubhidliza kanjalo umzabalazo wezithukuthuku zamadelakufa oWinnie Mandela.
Mzabalazo wenkohliso ngiyakwenyanya,
Igazi lamadelakufa entsha eyazabalaza ngokweqiniso,
OHector Peterson, Solomon Mahlangu noPeter Mokaba nabanye.
Uliphendule ize leze lezinkundla zohlohlesakhe isizwe sibhuqwa yinkemane,
Sesiphenduke imihambuma yokhamisangithele ezweni loyisemkhulu.
Nawe mfo kaNgcuka ngiyakuhlonipha
Ngokuwelisa uPhumzile emlanjeni ozigubhele wona ungekho,
Ocishe wagugula uGedleyihlekisa engowakaZuma kwaDakw’ udunuse,
Nawe wawufudula owaziwa uwena umzabalazo waleso sikhathi.
Unzima lo mzabalazo ngoba nanamuhla sisazabalazele ize leze THEMBINKOSI BIYELA