Asiyitshale imali yesitokofela esiyihlukanisa ngoDisemba
SIKHULA NGOMNOTHO
SEKUYILESO sikhathi samabhonasi nokucaza izitokofela kwabaningi. Kulabo abakwazile ukubeka imali kuze kube sekugcineni kuyancomeka ngoba isimo somnotho besingesihle neze nonyaka. Abanye banethemba lokwenza kangcono kulo nyaka ozayo. Asazi-ke noma kuzokwenzeka yini kunyaka ozayo njengoba kungekho zimpawu zokuthi umnotho uzosimama ngokushesha.
Ikhona-ke inkinga ngemali kaDisemba; okokuqala nje ukuthi ichitheka kalula imali ngalesi sikhathi sonyaka bese futhi kulandela ukuvulwa kwezikole nakho okudinga imali. Umkhuba wokuchitha imali ngoDisemba ujule kakhulu endleleni yokuphila kwethu, uthi uqala nje unyaka sibe sesisebenzela uDisemba. Sijoyina izitokofela zemali nokudla ngenhloso yokuhlukanisa ngoDisemba. Ukudla kuba yinala sizithole sidla kakhulu kunokujwayelekile. Kuba njalo nasemalini, siyichitha singanaki ngoba sizitshela ukuthi iningi. Kuyiqiniso khona ukuthi isuke iningi imali kunaleyo esiyijwayele futhi siyadinga ukuzijabulisa ngalesi sikhathi sonyaka. Inkinga wukuthi sishaya siqothule kungasali lutho sigcine sesiqala unyaka ngezikweletu.
Zikhona-ke izitokofela ezicaza ukuqala konyaka sekudlule konke ukuphaphazela kukaDisemba. Amalungu awagcini nje ngokonga ezilingweni zikaDisemba kodwa agwema ukuqala unyaka ngezikweletu. Kodwa lokhu akwenele, umqondo ophusile ngukuthi kube khona imali oyitshalayo uma uhlukanisa istokofela. Ngisho noma uhlukanisa ngoDisemba kufanele kube khona ingxenye yemali oyitshalayo. Ungaqala ngokuthi ubeke uhhafu wemali oyihlukanisayo, enye uyisebenzise uma kuqala unyaka bese kuthi esalayo uyitshalele ikusasa. Akuyona into elula le kodwa ungakwazi ukuyenza uma ususa umqondo wokuthi unemali. Ukuzitshela ukuthi awunayo imali kunciphisa ukuhalela yonke into ephambi kwakho ngoDisemba. Kufanele nasekhaya usheshe ubatshele ukuthi ayikho imali ukuze bangakuhluphi kakhulu. Okumnandi wukuthi bazokubonga uma sekuqala unyaka sekudingeka imali ukwenza izinto ezinengqondo.
Okunye okufanele ukuqaphele yindali egcwala izitolo zonke ngoDisemba ukukuheha ukuthi uthenge ngokweqile. Kugweme ukuthenga izinto ongazidingi ngoba uthi zishibhile, kungcono ukutshala imali kunokuthenga izinto ezingenasidingo.
Yize kukuhle ukutshala imali emuva kokucaza, imfundiso okumele siyigcizelele wuhlelo lokutshala imali kwazo izitokofela. Kufanele izitokofela zishintshe imigomo yazo kufake nokutshala imali isikhathi esingaphezulu konyaka.
Okumele kucace kulokhu ukuthi izitokofela eziningi zenzelwe ukubeka imali isikhathi esifishane okuvame ukuthi kube unyaka. Ukuba nohlelo lwesikhathi eside akusho ukuthi kulaxazwe izinhlelo ezikhona, kunalokho kumele kube nengxenyana yemali etshalwa ezinhlelweni ezinenzuzo engcono. Isibonelo nje istokofela sikaR500 ngenyanga singakhetha ukutshala uR100 ohlelweni lweminyaka emithathu kuya kwemihlanu bese kuthi uR400 uye kuleyo ezohlukaniswa ukuphela konyaka. Uma kwenzeka ingaba nkulu imali eya ohlelweni lwesikhathi eside ngoba kunenzalo ebhekile emuva kwesikhathi.
Le ndlela yenza ukuthi abantu bangalingeki basebenzise yonke imali ukuphela konyaka. Iphinde iqinisekise ukuthi imali yenza inzalo unyaka wonke futhi iyaqhubeka iminyaka ilandelana ebe amalungu kukhona akutholayo njalo ukuphela konyaka. Umsebenzi wezitokofela ukuthola ukuthi iyiphi indlela engaba nenzalo engcono kune-akhawunti ejwayelekile yasebhange. Indawo yokuqala yiwona amabhange, zikhona izinhlelo ezinenzalo engcono khona ebhange uma nje ubuza. Okuhle ngebhange ukuthi imali yenu ivikelekile kodwa lokhu kuvame ukusho inzalo ephansi. Zikhona ezinye izinhlelo ezingaphandle kwamabhange eziqinisekisa ukuvikeleka kwemali uma ibekwe isikhathi eside. Kubalulekile ukuthi amalungu aneliseke ukuthi imali yawo iphephile kodwa kufanele ningangeni ogibeni lokubeka yonke imali lapho izothola inzalo encane. Amalungu kufanele akhethe ukuthi afuna ukwelulekwa izinkampani ezithile zokutshala imali noma abeluleki abazimele. Ukuthola ukwelulekwa yinkampani kumahhala njengoba isuke inenhloso yokunidayisela ezinye zezinhlelo zayo. Abeluleki abazimele bayakhokhelwa kodwa uthola ithuba lokukhetha ezinhlelweni ezihlukene. Siyethemba-ke ukuthi abantu bazoqaphela uma becaza kulo nyaka kungabikho ukuqolwa kwemali. Abantu sebeyayazi imbangela yokuqolwa futhi bayazi ukuthi bangayigwema ngokungathathi isizumbulu semali ebhange. Kunalokho bangahlukanisa imali bayifake kuma-akhawunti amalungu ngaphandle kokuyikhipha.
Kuba mnandi kakhulu usunemali ukuqala konyaka ngesikhathi abanye bephuthuma komashonisa.
Sishayele noma uthumele umlayezo ku-060 586 9798 noma ku-083 354 8794. Bhalisa uthole ulwazi olunohlonze ku www. ubuntuwealth.co.za. Hheshe!