waar DAAR ’N ROKIE IS. . .
Dis lankal nie meer sexy of cool om ’n skuif te trek nie. En as jy nie oppas nie kan jou slegte gewoonte jou baie meer as net geld kos!
Rokers moet deesdae omtrent hare op hul tande hê, want hulle is byna nêrens meer welkom nie. Maar dit was nie altyd só nie.
Daar was ’n tyd toe rook baie gewild en dit nogal sexy was vir ’n vrou om ’n rokie te trek. Dink maar aan ’n wulpse Audrey Hepburn met bloedrooi lippe, ’n lang sigaret in die mond, wat rook saggies uitblaas.
Maar daai dae is vir altyd verby en deesdae behoort almal bewus te wees van die gesondheidsgevare wat dit inhou.
Al is rook deesdae omtrent oral binnenshuis verbode – dis teen die wet om in openbare plekke en selfs in ’n motor, kantoor of gesinskamer te rook, veral in plekke waar kinders onder 12 is en die bemarking van rook en sigaret-brands is ook verbode – trek 9,1% van die vrouebevolking in Suid-Afrika nog gereeld ’n skuif, volgens die webwerf Pfizer.co.za.
Rook is ook die mees voorkombare oorsaak van sterftes in die wêreld, maar tog sterf iemand elke 6 sekondes weens rookverwante siektes.
Rook tas ook byna elke orgaan in die liggaam aan en is ’n faktor in ses van die wêreld se grootste oorsake van sterftes as gevolg van hartsiektes, longsiektes en verskillende soorte kanker.
As jy gereeld aan tweedehandse rook blootgestel word, is die kans 20 – 30% hoër dat jy longkanker kan ontwikkel en jy het ’n 23% hoër kans om hartsiektes te kry. Kinders is veral in gevaar, omdat rook tot wiegiedood by babas kan lei en middeloorinfeksie en longkwale by ouer kinders kan veroorsaak.
Volgens die mees onlangse navorsing deur die Human Sciences Research Council (HSRC) van Suid-Afrika, ’n 2013-opname wat in al nege provinsies gedoen is, verskil rookgewoontes tussen rasse. Daar is bevind vroue rook oor die algemeen minder as mans, maar die proporsie van bruin vroue wat rook is 33,2%, byna vyf keer meer as die landwye gemiddeld van 6,9%. Die verslag sê ook rokers teug gemiddeld aan 8,5 sigarette per dag. Noord-Kapenaars stook die meeste met ’n gemiddelde persentasie van 13,6 sigarette per dag. Die regering se streng wette oor die afgelope 20 jaar, wat rook in veral openbare plekke verbied, het dus grootliks bygedra tot die afname in die getal volwassenes wat rook – van 32% in 1993 tot 16,4% in 2012.
Dit kos ook ’n klein fortuin om dié slegte gewoonte te volhou, omdat ’n pakkie 20-sigarette nou al meer as R35 kos.
Volgens Finweek.com sal dit ’n roker, wat minstens een pakkie 20-sigarette per dag rook, meer as R13 000 per jaar uit die sak jaag. Iemand wat 40 sigarette per dag rook, sal sowat R25 000 per jaar vir dié gewoonte moet opdok.
Behalwe vir die gesondheidsgevare kan ’n rookgewoonte ook jou voorkoms verniel. Van die algemene rookverwante voorkomsprobleme sluit in vroeë veroudering, plooie, pers lippe, geel naels en tande, ongesonde tandvleis en ’n vel wat grys trek van die nikotien.
Ek dink dit (rook) het my vrugbaarheid beïnvloed, want ek het lank gesukkel om swanger te raak. Yolanda Britton Ek het diabetes en hoë bloed en dokters het my altyd gewaarsku dat ek ’n beroerte kan kry omdat ek rook. Maar ek het my min daaraan gesteur. Anette Boraine
Volgens die webwerf Youngwomenshealth.org, bevat elke sigaret sowat 7 000 chemiese stowwe soos nikotien (gifstof), ammoniak (skoonmaak-chemikalieë), butaan (lighter fluid) en meer, waarvan sowat 70 van dié chemikalieë soortes kanker veroorsaak. Baie mense dink ook twee keer voordat hulle iemand date of mee wil trou as hul partner rook.
Wat vroue se gesondheid betref, kan rook aanleiding gee tot ’n groter risiko van hart en longkwale, én jy’t ook ’n groter kans om ’n beroerte te kry. Of jy nou self rook of tweedehandse rook inasem, dit rig ewe veel skade aan jou gesondheid.
Die gevare van rook
As jy aan iemand anders se rookwalms blootgestel word kan dit ingeasem word en via jou longe in jou bloedstroom beland. Só beskadig en vernou dit die selle in jou bloedvate wat dan die suurstof na jou ledemate beperk. Dit kan ook bloedklonte laat vorm wat ’n beroerte kan veroorsaak.
Rook veroorsaak ook onvrugbaarheid en kan verskeie nadelige effekte op jou baba hê as jy rook terwyl jy swanger is, of selfs as jy net baie rondom jou man is wat rook.
Anette Boraine (51) van die Strand in die Helderberg, het so drie jaar gelede ’n beroerte gehad nadat dokters haar al telkens gewaarsku het om op te hou rook.
“Ek het vir 30 jaar lank sowat 4 – 6 sigarette per dag gerook. Ek het diabetes en hoë bloed en dokters het my altyd gewaarsku dat ek ’n beroerte kan kry, omdat ek rook. Ek het my min daaraan gesteur ook omdat dit swaar is om te quit. Maar tog het als dié bygedra tot my beroerte. Ek het wel opgehou rook tydens altwee my swangerskappe, want ek het besef dit kan my babas skade aandoen,”sê Anette.
Nog ’n Kuier- leser, Yolanda Britton (45) van Macassar buite Kaapstad, wat sowat 15 sigarette per dag rook, sê sy rook nou al 30 jaar lank.
“Ek dink nie dit het my vroeër laat oud lyk nie, maar my lippe het oor die jare blou getrek en ek dink dit het ook my vrugbaarheid beïnvloed, want ek het lank gesukkel om swanger te raak. Ek kon nie eens ophou rook toe ek swanger was nie en my kinders was albei ondergewig en het borskwale gehad.”
Sy is nou erg bekommerd oor haar gesondheid nou dat sy ouer raak, want“ek bly moeg en kort van asem”.
Die wet raak al hoe strenger met verskeie beperkings om rook in openbare plekke stop te sit. Daar mag ook nie in die nabye omgewing van kinders gerook word nie, by baie eet- en kuierplekke mag jy glad nie meer rook nie én die sin tax op rookgoed styg ook drasties elke jaar.
Volgens dr. Andrea Jacobs, ’n tandarts in die Strand, lei rook en ander tabakprodukte tot die verlies van been en sagte weefsel van die tande. Dit veroorsaak ook dat rokers meer vatbaar is vir infeksies. Dit kan ook veroorsaak dat tandvleis lank vat om te genees. Sy sê van die minder ernstige oorsake van rook is stink asem, aangetaste reuk- en proesintuie, ’n verkleurde tong en gevlekte tande.“Van die ernstiger oorsake is tandvleis en beensiektes, wat lei tot mond ulcers en tande wat getrek moet word. Die ergste is sekerlik mond- en keelkanker. Rokers kan ’n kombinasie van die newe-effekte ontwikkel, afhangende van hoe lank en hoeveel hulle rook,”sê sy.