Dr. Genine

Soek jy raad oor ’n mediese probleem?

Dalk weer swanger Vraag MELK SPUIT UIT BORSTE

Ek is 36 jaar oud en was op 26 gesteriliseer ná my derde kind. Maar gister toe spuit daar melk uit my borste. Ek wil nie onnodig opgewonde raak nie, maar kan dit wees dat ek swanger is? KAN DITWEES

Antwoord BESTE KAN DIT WEES

Daar is ’n skraal moontlikheid dat jy swanger kan wees omdat jy reeds 10 jaar gelede gesteriliseer is. Die maklikste manier om seker te maak, is om ’n urieneswangerskaptoets te laat doen by ’n kliniek of jy kan dit self tuis doen (swangerskaptoetse is by enige apteek te koop). Indien die swangerskapstoets negatief is, doen weer een ná ’n week en indien dit steeds negatief is, let wel op die volgende: Jy noem dat daar melk uit jou borste spuit, so ek neem aan dis altwee borste. In die geval waar melk of ’n afskeiding net uit een bors/ tepel kom, is die oorsaak gewoonlik weens patologie in die bors self en moet dit dadelik ondersoek word.

Normale vorming en afskeiding van melk (galaktorree) kom voor in:

1. Swanger vroue. Dit kan al begin vanaf die tweede trimester (13 weke) tot twee jaar nadat borsvoeding gestaak is. 2. Tye wanneer hormone wissel soos puberteit en menopouse.

3. Stimulering van borstepels tydens herhaalde selfborsondersoeke of seks.

4. Pasgebore babas gedurende die eerste maand ná geboorte as gevolg van die drastiese vermindering van die moeder se hormone in die bloedstroom van die baba. (Abnormale galaktorree hou nie verband met swangerskap, geboorte skenk of borsvoeding nie.)

Die vervaardiging van melk word beheer deur verskillende hormone: Groeihormoon; skildklierhormoon (thyroid); kortisol; insulien; estrogeen; progestogeen; en laaste, maar die belangrikste, prolaktien. Stres, suiging, slaap, seksuele omgang en sekere medikasies kan die vlakke van die hormoon prolaktien verhoog en sodoende galaktorree veroorsaak. Prolaktien word vervaardig in die brein deur die pituïtêre klier en stimuleer die borste om melk te maak.

Die maklikste manier om seker te maak, is om ’n urieneswangerskaptoets te laat doen by ’n kliniek of jy kan dit self tuis doen.

Abnormale oorsake van galaktorree is:

1. Tumor (groeisel) in die brein waarvan die meeste nie-kwaadaardig is. Die algemeenste is ’n pituïtêre adenoom. Kliniese simptome sluit in hoofpyne, galaktorree, afwesigheid van maandstonde, verandering in sig, aknee, verlies aan libido en verminderde beendigtheid.

2. Kankers soos Hodgkin’s-limfoom, nier en sekere bronkus, mag ook die prolaktien-hormoon verhoog.

3. Sistemiese siektes soos onderaktiewe skildklier, kroniese nierversaking of ver- hoogde kortisol en groeihormoon.

4. Sekere medikasies en kruie en selfs onwettige dwelms soos dagga.

5. Polisistiese ovariese sindroom (siste op die eierstokke).

6. Borskas-irritasie weens kleredrag, stywe bra’s, veltoestande soos herpes zoster (shingles), ekseem, brandwonde of borsoperasies.

7. Ruggraatbeserings, operasies of groeisels. 8. Erge slukderm refluks. Let wel: Borskanker word nie met galaktorree geassosieer nie. Diagnose: Deeglike mediese geskiedenis en ’n fisiese, mediese ondersoek. Bloedtoetse vir vlakke van prolaktien, skildklier, groeihormoon en kortisol asook nier- en lewerfunksies. MRI-scan van die brein, sonar van die eierstokke en mammogram van die borste. Behandeling: Die onderliggende oorsaak word aangespreek. Só word die verlies van beenmassa voorkom en die persoon se vrugbaarheid en die vermoë om borsmelk te vervaardig, bly behoue. Dit word gedoen deur medikasie aan te pas of te stop. Mediese behandeling is ook beskikbaar vir breinmassa of tumor om die vlakke van prolaktien te verminder. Chirurgie en bestraling kan ook soms toegepas word.