google se genie

Met haar eenvoudige uitvindsel met skille wat water onder die grond behou, het sy ’n moontlike oplossing vir droogte en Google het haar talent raakgesien.

Haar nuuskierigheid om die hoekoms en waaroms oor alles in en om haar omgewing uit te vind, het gemaak dat een skoolmeisie se uitvindsel almal nou laat regop sit!

Terwyl damme leeg loop in die WesKaap en mense kopkrap oor die waterkrisis, kan Kiara Nirghin (17) van Alberton buite Johannesburg, se uitvindsel dalk die antwoord op een van die land se grootste krisisse bied.

Dié slimkop het ’n moontlike oplossing wat plaasboere ’n uitkoms kan gee wanneer reën skaars is, want min reën maak dit uiters moeilik vir plaasboere om ’n goeie oesjaar te verseker. En met die waterkrisis wat Suid-Afrika boonop in die gesig staar, vind plaasboere dit nou selfs nóg moeiliker om die land van goeie groente- en vrugteoeste te voorsien.

Kiara se uitvindsel is ’n “laekoste bioafbreekbare polimeer”(SAPs), gemaak van lemoen- en avokadopeerskille, wat ’n sekere hoeveelheid water – afhangend van die plant se gewig – absorbeer sodra dit in grond ingewerk word. Die water wat geabsorbeer word deur die lemoen- en avokadopeerskille, hou die oes vogtig deur die droë seisoene. Hierdie afbreekbare stowwe is in staat om reserwes van water sowat honderd keer sy eie gewig te stoor.

En met dié uitvindsel is Kiara nou, uit honderde ander kinders van regoor die wêreld, as die wenner van die internetreus Google se Science Fair-kompetisie aangewys. Sy het die kompetisie gewen en daarmee saam ’n studiebeurs ter waarde van R677 357 losgeslaan!

Haar briljante idee

Alles het begin toe Kiara uitgevind het van ’n aanlynkompetisie wat Google aangebied het. Aan die einde van verlede jaar, terwyl Kiara op die Google-webwerf besig was om navorsing vir ’n ander projek te doen, het sy die advertensie gesien en onmiddellik die aanlynvorm ingevul.

Die Google Science Fair–kompetisie was vir kinders van regoor die wêreld tussen die ouderdomme van 13 – 18. Die vereiste van die kompetisie was om ’n oplossing te vind vir ’n krisis in jou gebied. Kiara het die waterkrisis in Suid-Afrika geïdentifiseer en tóé begin die harde werk.

“Nadat ek ingeskryf het, het ek navorsing gedoen oor die land se grootste uitdagings en die land se waterkrisis het in elke nuus-artikel verskyn. Ek het nie eintlik geweet hoe om hierdie probleem aan te pak nie, maar ek het geweet ek sal ’n oplossing vind as ek net glo,”sê Kiara.

Omdat sy aandag en tyd aan haar skoolprojekte moes skenk, het Kiara hierdie een in haar vryetyd gedoen.

“Ek dink ek het verskriklik baie navorsing gedoen. Die koerantopskrifte wat die droogte- en waterkrisis bevat het en hoe lank dit gaan duur, het my aangespoor om na ’n oplossing te soek.

“Ek het spesifiek wetenskapsjoernale nagegaan en deeglik opgelees. Wat vir my opvallend was, is die navorsing oor lemoenskille en sy eienskappe. Dít het getoon dat polimere (sekere stowwe) in sitrusvrugte aangetref word en met my kennis van avokadopeerskille en sy natuurlike olie, het ek gedink díe twee saam sal perfek wees. Ek het die twee saam in ’n uitgedroogte mengsel omskep.

“Wanneer dit op grond toegepas word, vervaardig dit klein druppeltjies water wat gestoor word vir droë periodes sodat oes gedurende hierdie tyd ’n watertoevoer het,” verduidelik Kiara.

Kiara sê wanneer hierdie beproefde uitvinding toegepas word, sal dit plaasboere help met ’n goeie oes waarby Suid-Afrika in sy geheel sal baatvind.

Dit gaan nie net voedsel aan die land verskaf nie, maar kan ook Suid-Afrika se voedseltoevoer met 73% verhoog. Sy hoop om haar uitvindsel self te bemark sodra sy nog kennis daaroor ingewin het.

Kiara het op haar eie met hierdie uitvindsel vorendag gekom en die regte hiervan behoort aan haar. Dié uitvindsel se koste is wel laag, maar daar moet nog baie navor-

sing gedoen word om uit te vind hoe dit suksesvol in die grond verwerk gaan word.

“’n Wetenskaplike het vir my gesê:‘Ons werk nou al vir ’n hele paar jaar aan hierdie probleem en hier kom jou dogter op die ouderdom van 16 met ’n antwoord vorendag’. Sy het vir my gevra‘hoe het sy met so iets vorendag gekom?’En ek het gesê ek is net so uit die veld geslaan soos jy, ek het geen idee nie,”vertel Rekha Nirghin (47), Kiara se ma.

sy bevraagteken alles

Rekha sê baie ouers wil weet watter resep sy gebruik om haar kinders op hierdie manier te laat dink. Sy beskryf haar dogter as ’n baie stil mens.“As kind was sy baie teruggetrokke en stil. Sy neem eers alles in, daarna sal sy saam gesels. Sy het nooit sommer buite gespeel nie en haar tyd met ’n boek of in die kombuis met kook en bak deurgebring. Ek onthou hoe sy my hele kombuis oorgeneem het toe sy klein was. Sy het altyd vir my gesê sy benodig dit of dat, dan het ek dit aangekoop net om haar uit my hare te kry, maar nooit het ek in my wildste drome gedink sy sou met só iets vorendag kom nie,”vertel Rekha.

Kiara se liefde om te eksperimenteer, het duidelik nie in die kombuis by resepte gebly nie. Sy was ook op ’n baie jong ouderdom in natuurwetenskap-eksperimente geïnteresseerd.

“Ek onthou die eerste keer toe my seun aan ’n wetenskapsprojek werk waar hy ’n vulkaan moes maak. Kiara was nuuskierig om uit te vind hoe dit werk, wat gaan gebeur en hoekom.”

Volgens Rekha het Kiara meeste van die tyd alles bevraagteken en het altyd haar eie manier van dinge doen gevolg, dít alles uit nuuskierigheid.“Selfs wanneer sy ’n taak by die skool gekry het en die onderwyser gee die instruksies waarvolgens die taak gedoen moet word, het Kiara gevra ‘hoekom moet ons hierdie manier volg, kan daardie manier nie gevolg word nie en wat sal gebeur as ek dit só doen’. Kiara gee nooit op nie en haar deursettingsvermoë laat haar nooit in die steek nie.”

Toe Kiara 13 was, is sy met bakteriese meningitis in die hospitaal opgeneem, maar self dít het nie die ambisieuse dogter gekeer nie. “Kiara het hier aan ’n kunskompetisie deelgeneem. Dink jy haar toestand het haar laat opgee? Ek moes vir haar al die benodigdhede koop sodat sy die taak kon klaarmaak én sy het die kompetisie gewen,”vertel Rekha trots.

Kiara is vanjaar in matriek en wil graag volgende jaar meganiese, nywerheid en lugvaartkundige ingenieurswese in Amerika studeer.“My droom is om oorsee te studeer. Hierdie projek het baie deure vir my oopgemaak. Ek wil my kennis daar gaan verbreed en terugkom Suid-Afrika toe en dit hier kom toepas,”sê Kiara.

“Die kompetisie het my geleer, maak nie saak watter ouderdom, jou agtergrond of van waar jy is nie, jy kan op ’n groot vlak kompeteer. Ek het nooit gedink ek sou op internasionale vlak wen nie. Ek hou van eksperimenteer en hou ook daarvan om nuwe dinge uit te toets. Wetenskap het altyd vir my antwoorde gegee en ek het só ook ’n groot passie daarvoor gevind.”

Kiara wil definitief haar betrokkenheid by die projek behou en selfs droogte in ander lande ook beveg.“Dit maak nie saak waarvandaan jy kom, hoe minderbevoorreg jy is of wie jy is nie, jy kan bo uitkom. As jy een persoon of een kind inspireer om iets te doen, verrig jy baie.”