speel- speel gesteel
In jou huis, voor jou oë word jou kind se lewe oorgeneem. Verslawing aan videospeletjies is ’n realiteit, maar só kan jy jou kind beskerm.
In die goeie ou dae het jy buite gespeel tot die straatligte jou gewaarsku het dis tyd om huis toe te gaan. Maar jy was nog nie moeg rondgehol nie, want dit was net té lekker om te speel. Aktiewe speletjies soos aan-aan, wegkruipertjie, kennetjie, om maar net paar te noem, was gunstelinge. Maar deesdae is dit ’ n heel ander storie . . .
Ons lewe nou in ’n era van moderniteit, tegnologie en gejaagdheid, en kinders verkies deesdae videospeletjies bo “normale” speel. En met misdaad wat hoogty vier, is dit ook nie meer veilig vir kinders om in die straat te speel nie. Daarom is dit al tweede natuur vir vandag se kinders om met ’n tablet, ’ n selfoon of voor die televisie vasgenael te sit met ’ n game controller in die hand.
Videospeletjies het ook al vir ouers babysitter geword wat die kind besig hou. Maar hoe gemaak as jou kind se tydverdryf in ’ n verslawing aan videospeletjies ontaard?
Dis heeltemal moontlik, sê kenners, en gebeur reeds. Dis ook nie net die moontlike verslawing en newe-effekte waaroor ouers bekommerd moet wees nie, maar ook hoeveel dit hulle uit die sak jaag.
BAIE GEWILD
Die Suid-Afrikaanse tak van PricewaterhouseCoopers (PwC) het onlangs hul ontleding van die plaaslike vermaakbedryf op hul webtuiste gepubliseer. Volgens dié verslag het Suid-Afrika ’n snelgroeiende videospeletjies mark. Dit het glo in 2016 tot R2,6 biljoen verdien en dié syfer sal na verwagting met 15,4% styg tot sowat R5,4 biljoen teen 2021.
Volgens MyBroadband se webtuiste is die gewildste kompeterende videospeletjies Dota 2 en Counter-Strike: Global Offensive en dis gewoonlik games waar die karakters mekaar uitmoor.
Die video speletjie bedryf maak dus lekker geld uit gaming “fanatics”, want die gemiddelde prys van ’n PlayStation, wat van die gewildste video game consoles (vir volwassenes en kinders) op die mark is, kos tussen R1 000 en R7 000. Hou ook in gedagte dat jy moet betaal vir die console én ook per speletjie. Een speletjie kan jou R600 uit die sak jaag!
Korporatiewe reuse in hierdie bedryf gaan al die pad bank toe lag vir so lank as wat mense hulle op ’n ongesonde manier ophang aan games.
Maar ons bekommernis is eers oor die kinders. Kinders van oral oor ly juis nou onder die sogenaamde “gaming craze”. Dit is wanneer kinders se obsessie met videospeletjies letterlik hul lewe oorneem – hulle spandeer ure om te speel net om na die volgende level te vorder of om die speletjie te wen.
Wyd en syd is onlangs berig oor die videospeletjie Fortnite Battle Royale wat kinders se daaglikse roetine heeltemal omvergooi.
Die speletjie gaan oor 100 spelers wat uit ’n vlieënde bus na ’n eiland gaan waar
hulle,gewapenmet’ npiksteel,hulpbronnemoetv ersamelendanmek aaruitmooromkoningvandiespeletjiet ekraai.Diest orievan’ nnegejarigeBritsemeisiewathier diegamegespeelhet,hetopslaegemaakomdatsyhaarpametdievuisbygedamhett oehyhaarspeletjieafvat.Diepahetpr obeeringrypomdatdiek indhaarselfgloherhaaldeliknat gemaakhetomdatsyniediespeletjiew oulosomt oilettoetegaannie .
Die“gamingcraze”isegt ernienet’ ngierwatindiebuit elandposgevathetnie,nee,diseenwathierinonseiegewestewoed.
SharonAdams,’nmavanK uilsrivierindieK aap,vertelhaarsew ejarigek indsegames-spelerykengeeneindeseder thyverledejaar’ nPlayStationasv erjaardaggeskenkgek ryhetnie .
“Aandiebeg inhetekditniejuisopgemerknieoorekgedinkhetdismaarhoek indersdeesdaeis .Diseersvr oegindiéjaardatekbesefhetonshet’ nprobleemophande .Ashysitmetdiespeletjiewilh ynieeenseetnie .”
VolgensSharonraakhaarseuntjiebaieaggressiefash yaangepraatw ordoorsyspelery.“’nMensk andannieaanhomvatofniksnie ,enmoethomeerspaaiofselfsdiespeletjiew eeraansitv oorhymetjoupraat.”Diébekommer demav ertelhaark indwilniemeerslaapnieenskeepselfssyhuisw erkaf.
“Eksitmetm yhandeinm yhareenverwytmyselfoorekm ykinddieaf grondingeleihet.W iesouooitkondinkdat’ nonskuldigespeletjiem yk indselew esokonoorneem?”vrasymoedeloos .
Sharonsêhaark indsev erslawingjaaghaarhonderderandeuitdiesak .
“Daarisspeletjieswatdraaib yR500elk.Diek indheteendag’ nvloermoergegooioor’ nspeletjievanR590–ekmoesditkoop .Ekwast esk aamooralmalindiewinkelnaonsgek ykhet.”
MariusAnnandale,administrateurvandieFortniteFacebook-groepinSuid-A frika,sêvideospeletjieswatopt elevisie,slimfone,tablette,enc onsolesgespeelkanword,isv erslawend.
Hymeenegt erouersk anhierdietipeverslawingverhoeddeurhulk inderstemonitor.
“Ekglovasdatouershulk indsegebruikvanvideospeletjiesmoetbeperk . Hullemoetsekermaakdatk indersgedissiplineerdisenmatigheidv ooroëhou .Ouersmoetooksekermaakwanneerk indersaanvideospeletjiesbloot gestelword,hulledieouder domsbeperkingsvandiespeletjiesinagneem. ”
Mariussêhullehettansgeenk indersindieF ortnite-speletjiesgroeponderdieouderdomvan13nie . Vanhulongev eer1052ledeis39,8%manstussendieouderdomvan18en24en30%manstussen25en34jaaroud .
SKOOLWERK LY
Nóg’nbekommerdema,watv erkiesomanoniemtebly,sêsygaangebukonderhaaragtjarigemeisiek ind.
“Ekweetniemeerhoeenwatt erk anttoenie.Andermeisiesspeelmethulpoppeendr ess-up,maarm ykindweieromenigietsanderst edoenasomgamestespeel.Ekkenniemeerm yk indnie,”sêAnnedeW ee*vanG auteng.
Sysêhar tseerhaark indspandeerongeveerviert otv yfureaanhaarspeletjiesensytr eeookglonouagg ressiefop.
“Syluisternieendoengladniemeerhaarskoolwerknie.Ekwasalt weekeerdeurhaarjuffr ouingeroepoorsyglomoegisindiek lasennooitmeerhaarhuiswerkdoennie .Ekhetm ykopinskaamtegesakv oordaaijuffr ou.”
Annesêhoew elhaark indnooit’ nengeltjiewasnie ,wassynognooit’ nuitersmoeilikek indnie.
“Disasofdiespeletjiem yk indveranderhetenekhetgeenbeheerdaar oornie.Onshetal’ nsielkundigegaansienensygaanonsnouhelpomdiepr obleemhokt eslaan.Ekkonniemeernie ekmoeshulpgaansoek ,”sêAnne .
SoosSharonspandeerAnneookduisenderandeopspeletjies .Anneis’ nenkelmaensyhetvirhaark ind’nconsolegekoopomhaarbesigt ehou.
“Systelbelanginniksandersasvideogamesnie.Ouersvr eesaltyddathulk indersbuiteindiestraatietssaloorkom,maarmyk indisinonseiehuisgeskend Inonssor g,”sêAnne .Haardogt er(8) speel tans O verwatch–’ n skiet speletjiemet ’ n ouderdomsbeperking van 12.
“Diespeletjieisv eelsteingewik keldvirhaar,maarsyspeelditmetso veelgemakensk ill.Mykopsakekinsk aamteoorekt eveeltoegelaathet.M aarekglometdiehulpvanBoendiesielkundigegaanekm ykindterugkry.”
P au l in e Ma w son ,’ n kliniese sielkundige,sê’ n kinds e video speletjie-speleryraak ongesond wanneer dit begin inmeng met alledaagse funksionering –skool , slaap , deelname in ekstra buitemuurse aktiwiteite asook normale maatskaplike betrokkenheid soos om saammet hul gesin te eet .
Sy verduidelik :“Daar sal ook verandering wee sin die kinds e buie n slaappatroon . Die kind kan selfs oor die speletjie begin droom en die tyd aftel tot wanneer hy of sy weer kan speel .”
Paulinemeenk inderssev erslawingaanspeletjiesisaandiet oeneemendatsyalhoemeermetdiétipegevallet edoenk ry.Sysêouersmoetuitk ykvirsekeresimptomewat’ naanduidingk anweesdatdiek indverslaafis.
“Ouersmoetuitk ykvirirritasie ,onttrekking,buierigheid,geenbelangst ellinginoefeningofaktiwit eite,maaromeer - derinsyofhaark amertesit,str ydlustigteweesenself ssteelommeerdatat ekoopomt espeel.Wanneerditaanhoudendvoorkomen’ npatroonwordwaargeneem,moetouers’ nsielkundigenader,”sêP auline.
Sys ê voorts kinders wat gewoonlikverslaaf raak aan videospeletjies het ’ nbehoefte omte behoort aan ’ n omgewing waar baie konflik is . Die omgewingword dan gebruik a s’ n ontsnapping onderliggend aan ongediagnoseerde geestesversteuring soos angs en depressie.
Asjyasouerenigevanhier diegevaar - tekensoplet,tr eedadelikop .Wantwatiserger?Om’ ngekermaant ehooroorhullehulgamek wytisofomdiek indwatjyken,heelt emalteverlooraanietswatnieeensr egtigbestaannie?* Skuilnaam
Ouers vrees altyd dat hul kinders buite in die straat iets sal oorkom, maar my kind is in ons eie huis geskend. ANNE DE WEE*