Loopbaan: ToergidsdeelKaapsegesk iedenis
Niemand wou haar sê waarvandaan sy kom nie, toe gaan soek sy self. Nou vat sy ander mense op ’n reis deur ons geskiedenis.
Inwoners van die Moederstad weet ons woon in een van die mooiste stede ter wêreld met sommer baie te sien en te doen – Tafelberg, twee oseane, die Kasteel, die Groote Kerk, die parlement, die slawelosie, Robbeneiland, Bo-Kaap, V&A Waterfront – noem maar op!
Maar Lucelle Campbell (36), ’ n bekende toergids, meen te min mense weet van die dele van die stad se geskiedenis waaroor niemand regtig wil praat nie, veral dié dele oor die inheemse mense wat van die eerste inwoners was.
Nou gebruik sy haar liefde vir geskiedenis en haar kennis van erfenis en bewaring om oorsese besoekers en plaaslike inwoners op haar weeklikse spesiale staptoer van drie ure meer oor Kaapstad te leer. Tydens dié toer bied Lucelle mense nie net meer insig oor die geskiedenis van slawe in Kaapstad nie, maar gee sy ook praatjies oor menseregte, museums, erfstukke en die belangrikste geboue en standbeelde.
Lucelle, beter bekend as Lucy, het op die Kaapse Vlakte grootgeword en was van kleins af gefassineer deur kultuur, erfenis en die geskiedenis van haar gemeenskap. Maar sy het vinnig ontdek die inligting oor die verlede wat sy gesoek het, was nie altyd beskikbaar nie en dit het haar dikwels nog meer laat wonder oor haar wortels.
BESKERM ERFENIS
Sy het ook besef haar gemeenskap se erfenis is besig om saam met die ouer geslag uit te sterf en sy wou haar deel doen om te verseker dat dit behoue bly vir toekomstige geslagte. Dit het haar altyd gepla dat haar familie en vriende nie regtig vir haar kon vertel van haar eie erfenis nie en sy het toe besluit om soveel moontlik op te lees en navorsing te doen om self die antwoorde te vind waaroor sy so baie gewonder het. Sy wou weet hoekom haar hare so vinnig krul en kroes word, hoekom haar velkleur donkerder is as ander s’n en hoekom mense in haar onmiddellike omgewing anders praat as mense wat in ander dele van die stad bly.
“Daar was nooit vir my gesê dat Afrikaans ’n Afrika-taal is of dat ek Afrika- voorgangers het en dat my hare kinky is omdat ek iewers in my gene swart bloed het, maar nie Xhosa kan praat nie. My ma wou nooit haar Khoi- en San-herkoms erken nie, sy het swart mense verwerp en dus het ons nooit oor daardie gedeelte van ons gene gesels nie. Eers toe ek self begin navorsing doen en met my ouma begin gesels en oplees, het ek dit ontdek en toe vir my ma daaroor uitgevra. Ek het besef daar is sekerlik baie meer mense soos ek wat van hul geskiedenis geskei is,” vertel Lucelle.
Lucy het ’n nagraadse diploma in museum-en-erfenisstudie by die Universiteit van Kaapstad, met Kaapse slawerny as hoofvak verwerf. Sy het haar toerkursus as ’n kulturele terreingids by die Kaapse Skiereiland Universiteit van Tegnologie voltooi en ook ’n kursus in netwerkbestuur by die Afrika-Sweedse museumnetwerk in Swede gedoen. Sy is ook een van die toergidse wat onder die departement van ekonomiese ontwikkeling en toerisme val.
Sy het al met talle internasionale instellings gewerk, insluitend die Universiteit van Connecticut, die Universiteit van Illinois en Bethel Christian University – almal in Amerika. Sy het ook met die Nederlandse konsulaat; Malmö-museum in Swede en die Indonesiese konsulaat ge-
werk.“Nadatekopuniv ersiteitmeerbeginleerhetoordiesla wegeskiedenisvanKaapstadendietalleer fenisstoriesvanonsstadensymense ,hetditnievirm ylankgevatomditopv erskeieplek keraaktesiennie .Indieout elefoonboekkon’ nmensduidelikdiegemengdeaf stammelingesienwatinK aapstadwoon.VannesoosAbrahams,Adams,Cloete,Tys,Uys,VanSitters,Davids,Manuel,Fredricks,Diedricks,VandeM erwe,VanderSpuy ,VanDelen,M arias,Phillips,Williams,Solomons,Patricks,Kupido,Papier,Oosthuyzen,Ajam,Aär on,MathysenL ouwisnet’npaarv oorbeeldehier van,”sêsy .
Maar,volgensLucy,isslegs’ nk leingedeeltevanmensebewusvanhier diehistoriesebandeengebeur ewatmeestalindieakademieopgetekenis.“Diegemiddeldemensisonbewusvanhulbiolog ieseenhist oriesesk akelsnasla werny,hoeweleknieviralmalpr esiessalk ansêwaarvandaanhulfamiliekomnie .”
Deurhaarna vorsinghetsybeg inverstaanhoekomditvirsommigemensesooshaarmamoeilikisomhuler fenisteerken.Hoemeersygeleerhet,hoemeerhetsygev oelsymoethaaront dekkingsooronsgedeeldeer fenismetanderdeel .Syhetbeg indeurk leingroepiesstudenteophaarstapt oertevat.Nuushetv erspreienvaneenoft weemenseop’ n weekliksetoer, wordhaarstapt oerenoudikwelsmaandev ooruitvolbespreek, veralwanneeroorsesestudent eKaapstadbesoek.Sywerkookmetv erskeieskolewathaart oerdoenasdeelvanhulop - voedkundigeuitstappiesmetleer ders.
ERVAAR GESKIEDENIS
Lucellesêdaarisbaiet oereomvant ekieswanneerjyK aapstadbesoek,maaromdathaarstaptoerbaieinligtingbevatoorgoedwaar oormenseniealtydwilpraatnie ,maakditdietoerbaieint eressantvirmense.
“Enigetoerk anjounadieKasteeltoek anvatenvirjouv ertelvanhoedieE uropeërsindieKaapbelandhetenditgekolonialiseerhet,maarekv ertelmensenienetdiegesk iedenisvandaar diegebounie,maarookint eressantestoriesoordieinboorlingewatv oordieE uropeërsindieK aapwas,”vertelsy.
“Maarekv ertelhulleooknienetdaar vannie,ekw ysvirhullehoehullemedisynegemaakhetenleervirhulle’ npaarwoordeindietaalvandieK hoi.Eklaatmensevoelasofhullelett erlikiniemandandersseskoenevirdrieur estap.Eklaathulle’ngesprekbeginendaar oorpraat.”
Lucellesêditisdiev erskiltussenhaartoerenandert oere.Haart oereis’ ntoervangevoel,genesingenaan vaarding.Syvertelnienetvirmensenie ,maarsylaathulleditselfer vaar. Vir meer inligting of om ’n toer te bespreek, besoek www.transcendinghistorytours.com.