Indringerlas word ’n voerbate
Die vindingryke mnr. Piet Simpson van Limpopo het ’n werktuig gebou waarmee hy indringerbosse fynmaal en veevoer en voerkorrels maak, alles sommer in die veld. Só ontbos hy boonop sy veld gratis.
Bosindringing is ’n euwel wat boere in groot dele van Suider-Afrika radeloos maak. Dit kos ook ’n klomp geld om die bosse uit te roei. Mnr. Piet Simpson van Dwaalboom in Limpopo het ’n slim plan gemaak om van indringerbosse ontslae te raak én dit nuttig te gebruik. Hy het ’n werktuig, Bos tot Kos, ontwerp waarmee hy die takke net daar in die veld fynmaal en voerkorrels vir sy wild daarvan maak.
Werktuie, soos die Bosvreter (’n saag op wiele waarmee hy indringerbosse afsaag) en die meerdoelige Vuurvegter, het al in sy werkswinkel die lig gesien. Sowat drie jaar gelede het Piet die idee gekry om geld uit indringerbosse te maak.
Die Bos tot Kos-werktuig bestaan uit ’n meganisme wat die takke intrek, ’n kerwer wat dit kleiner kerf, ’n meul wat dit verder in lengtes van 2 mm opkerf, ’n tenk bo-op die werktuig met ’n menger waarin die gekerfde takke en blare ingeblaas word en waarin voerbestanddele bygevoeg en alles gemeng word, ’n awegaar wat die voermengsel by die pilmasjien invoer en laastens ’n masjien wat voerkorrels maak.
Dit is dus ’n alles-in-een-masjien op ’n sleepwa met twee wiele wat met ’n bakkie, ’n vragmotor of ’n trekker gesleep, of selfs met die hand verskuif kan word.
Daarvoor is ’n kragopwekker nodig wat sterk genoeg is (40 kVa) om die vyf verskillende BMG- elektriese motors aan te dryf. As jy die werktuig sonder die pilmasjien koop, het dit net drie motors.
SÓ WERK DIT
Om die Bos tot Kos te gebruik, neem Piet dit na die kamp wat hy wil ontbos. Daar saag sy plaaswerkers ’n klompie sekelbosse of ander bosse met ’n Bosvreter af ( FOTO 1 ). Hulle kap die dunner takke met ’nkapmesaf. Takkedikkeras25mmword nie gebruik nie. Die dun takke word by die masjien se invoergeut ingedruk, waar dit hidroulies ingevoer word, soos mnr. Oupa Akompe wys, en die kerwer dit stukkend kap ( FOTO 2 ). (Op die werktuig in die foto is mnre. Percy du Plessis, links, en Eckard van Zyl.) Dit beland dan in die meul wat dit met lemme in lengtes van 2 mm maal. Die gekerfde materiaal word in die tenk ingeblaas, waar ’n roerapparaat dit heeltyd omroer ( FOTO 3 ). Daar kan melassemeel en ander bestanddele, soos fosfaat, bygevoeg word. Die voerkorrels kan net daar in die veld gemaak word ( FOTO 4 ), soos mnr. David Motsamai wys. Die materiaal word met ’n awegaar uit die tenk onttrek.
Die korrelmaker is opsioneel, want die boer kan die voer in sakke tap en net so aan die vee of wild voer. As voer opgeberg word, beveel Piet die pilmasjien aan omdat die raklewe langer is.
Die werktuig vervaardig maklik 2 ton voer per dag. Die tenk hou sowat 250 kg gekerfde takke en blare as dit vol is.
Die dik stukke hout word met Piet se selfontwerpte houtsaag in lengtes van 30 cm opgesaag en as brandhout verkoop vir ’n ekstra inkomste
Piet verkoop die Bos tot Kos teen R530 000. Dit sluit ’n Bosvreter en houtsaag in. – CHARL VAN ROOYEN