Skale vir ekonomiese boerdery
Almal ken die uitdrukking “meet en weet” ten einde die belangrikheid van akkurate bestuur te beklemtoon. As dit by veeboerdey kom, moet die uitdrukking miskien eerder wees: “weeg en weet”. Van diere tot bale, boere moet weet hoeveel goed weeg. Die Landbou
MBrahmanboer van Grootfontein in Namibië, sê hy weeg ál sy beeste gereeld.
Dit maak volgens hom nie saak watter soort weegkrat en -selle ’n boer gebruik nie, maar die elektroniese toestel waarmee die inligting versamel word, is baie belangrik. Dit moet akkuraat en betroubaar wees. Hy gebruik Nieu-Seelandse produkte. Dit bestaan uit die Gallagher W810-datavaslegger en die Gallagher SmartReader HR3-oorplaatjieleser. Albei werk met herlaaibare batterye met ses uur werkstyd. Dit kan vanaf ’n voertuig se battery of tuis met elektrisiteit herlaai word. Hierdie apparaat is draagbaar en hy kan dit op enige plek op sy plase in Namibië of Angola gebruik.
Hy sit die apparaat langs die weegkrat op ’n tafel neer. Dit is met kabels aan die weegselle onder die weegkrat gekoppel. Dan lees hy die bees in die krat se elektroniese nommer in die oorplaatjie met die skandeerder. (Alle beeste in Namibië moet volgens regulasie oor radiofrekwensie-identifikasie beskik wat in ’n oorplaatjie aangebring is.)
Die skandeerder stuur ’n sein na die datavaslegger waar die bees se unieke nommer op die skerm verskyn. Dan word die bees geweeg en die gewig verskyn teenoor die betrokke dier se identifikasienommer. Elke bees het ’n eie legger met besonderhede, soos identifikasienommer, geboortedatum, verskillende weegsessies en ’n rekord van inentings.
Die datavaslegger kan ook die betrokke kudde, koeie of bulle se gemiddelde gewig as groep verskaf.
Elke individuele dier se gemiddelde daaglikse toename (GDT) sedert die vorige weegsessie kan ook uitgewerk word. Die totale gewig van die geweegde kudde is ook beskikbaar sodat Mecki die biomassa van elke groep diere in ’n weikamp kan bepaal. Dit is belangrik omdat hy sy veld se drakrag in kilogram lewende gewig per hektaar uitwerk.
Elke koei en haar kalf word met die kalf se geboorte geweeg. In Julie weeg hy die hele kudde (koeie, kalwers, verse en bulle) vir die afsluiting van sy produksiejaar. Dan doen hy sommer inentings ook. Mecki kan sodoende sy produksie haarfyn uitwerk. Die som lyk só:
Produksie = (totale kg biomassa aan die einde van die produksiejaar – totale kg biomassa aan die einde van die vorige produksiejaar) + kg beeste deur die jaar bemark – beeste aangekoop deur die loop van die produksiejaar + mortaliteite. (Die mortaliteite is ook geproduseer.)
Teen speentyd word alle kalwers saam
met die koeie geweeg. So ook weeg hy sy jong diere op 400 dae en 600 dae om groeiteelwaardes te kry. Tydens ultrasoniese skandering van jong diere (om teelwaardes vir karkaseienskappe te verkry) en tydens die meet van skrotumomvang word die diere ook geweeg.
Al hierdie inligting kan sommer daar in die kraal na ’n skootrekenaar oorgedra word, maar Mecki verkies om dit in sy kantoor te doen waar daar nie stof vanweë die beeswerk is nie.