NIGERIË | Mot eet tamaties

Die regering van die staat Kaduna in Nigerië het ’n noodtoestand afgekondig ná ’n motplaag duisende hektare tamaties vernietig het. Tamaties is ’n stapelvoedsel in dié land.

Dié motspesie, het meer as 17 000 ha tamatielanderye op die buitewyke van die noordelike stad Kano vernietig. Die miljardêr mnr. Aliko Dangote se $200m-tamatieverwerkingsaanleg moes noodgedwonge sluit weens die tekort aan voorraad. Boere het die plaag tamatie-ebola gedoop.

Volgens ’n kommissaris van landbou in Kaduna kos ’n grootmaat-mandjie tamaties nou 42 000 naira (sowat R3 300), teenoor 1 500 naira (sowat R120) voor die plaag. Die mot, wat van SuidAmerika kom, raak vinnig weerstandig teen plaagdoders en versprei dus vinnig.

–

2 Die ontwikkeling van die stelsel is geskoei op ’n Australiese stelsel vir ’n eindpuntheffing (end point royalty) waardeur saadmaatskappye vir hul intellektuele eiendom vergoed word.

Boere baat terselfdertyd deur die opbrengs- verhogings wat deur teling en tegnologie moontlik word.

“As ’n mens na die groter prentjie kyk, is die heffing 0,5% van die boer se prys en dit beteken hy moet vyf tot ses kilogram per hektaar meer produseer om dit te betaal. As ’n mens kyk na die opbrengsverhogings wat met beter saad moontlik is, is dit ’n baie klein prys om te betaal,” sê Theron.

’n Nie-winsmaatskappy, SA Cultivar & Technology Agency (SACTA), sal die heffingsgeld hanteer. Die sojaboonbedryf vorm ook deel daarvan.

In dié bedryf was die voorstel ’n aanvanklike heffing van 1,2% van die sojaboonprys. Op ’n oes van 800 000 ton en ’n prys van R5 000/ton beteken dit sowat R48 miljoen vir die saadmaatskappye.

Die tegnologieheffing staan los van die huidige statutêre heffing van R17/ton op koring wat op 30 September verval en waarvoor die Koringforum ’n verlaging gevra het omdat dit nie meer vir plantteling voorsiening maak nie. Dié heffing word gebruik vir onder meer die verskaffing van inligting, gehalteen graderingsdienste, transformasie en administrasie. –