Ekonomiese risiko’s neem skerp toe

Die inflasiekoers in Suid-Afrika is bo die mandaat van die SA Reserwebank, tog het die monetêre beleidskomitee besluit om rentekoerse konstant te hou omdat die land op die rand van ’n resessie huiwer.

Die SA Reserwebank se monetêre beleidskomitee het ná sy vergadering op 21 Julie aangekondig dat rentekoerse onveranderd gehou gaan word. Die besluit is geneem ten spyte daarvan dat die Reserwebank verwag inflasie gaan volgende jaar naby aan 6,6% draai (teenoor die huidige inflasiekoers van 6,3%) en dat voedselinflasie ’n boonste draaipunt van sowat 12% kan bereik.

Dit is heelwat bokant die teikenband van 3-6%, wat die mandaat van die Reserwebank is, en wat gebruik word om rentekoerse te rig.

Die rede vir die stap is dat die Reserwebank nou erken dat hy ’n ekonomiese groeikoers van 0 vir vanjaar verwag. Vroeër vanjaar was die Reserwebank nog optimisties dat die land se ekonomie positief sal groei. Daar is ekonome wat meen Suid-Afrika is in ’n ekonomiese resessie met ’n negatiewe groeikoers wat vir die jaar as geheel kan realiseer. Die eerste kwartaal se ekonomiese groeisyfer was ’n negatiewe 1,2%.

Suid-Afrika is in ’n siklus van stygende rentekoerse nadat in die afgelope jaar of twee stadig begin is om rentekoerse te verhoog namate inflasie toegeneem het. Dit wil voorkom of Suid-Afrika naby die bopunt van die stygende rentekoerssiklus is gegewe die groot veranderinge wat in wêreldmarkte aan die gang is. Die verwagting was dat Amerika en die Europese sentrale bank reeds vroeg vanjaar hul rentekoerse sou verhoog. Dié besluite is nou eers op die lange baan geskuif.

WAT HET VERANDER?

Die besluit van die Reserwebank volg nadat die Internasionale Monetêre Fonds (IMF) in die betrokke week in sy jongste oorsig oor die wêreldekonomie groeivooruitsigte afgeskaal het, maar ook gewaarsku dat verdere afwaartse risiko’s aansienlik toegeneem het.

Daar is positiewe ekonomiese groei in die wêreld, maar dit is in kleiner, opkomende ekonomieë. Die ekonomie van Amerika en Europa sukkel om positiewe ekonomiese groeikoerse te haal, terwyl China al hoe stadiger groei, wat die vraag na en die pryse van minerale en metale skerp laat daal het.

Die besluit van Brittanje om uit die Europese KORTOM

■ Sommige ekonome voorspel dat SuidAfrika vanjaar ’n negatiewe groeikoers kan ervaar. ■ Die besluit van Brittanje om uit die Europese Unie te tree, het wêreldwyd onsekerheid geskep. ■ Die risiko bestaan dat Suid-Afrika politieke onsekerheid kan ervaar as die ANC heelwat steun verloor in die munisipale verkiesing.

Unie (EU) te tree (die sogenoemde Brexit) het die wêreld se geldmarkte erg onkant betrap. Dit het risiko’s in die wêreldekonomie aansienlik verhoog, sê die IMF.

Die een uitvloeisel van die Brexit-stem is dat onsekerheid aansienlik toegeneem het, want niemand is seker hoe die “skeisaak” tussen Brittanje en die EU in die volgende 2-3 jaar gaan verloop nie. Daar is ook skielik moontlikhede dat ander lande uit die greep van Brussel se burokrate wil kom en beheer wil terugneem oor hul eie beleid.

Om sake te vererger het terroriste in die betrokke week nog ’n aanval in Frankryk uitgevoer, terwyl die Turkse regering ’n staatsgreep oorleef het. Turkye is nie net ’n land met ’n groot bevolking nie, maar speel ’n belangrike rol as buffer tussen Europa en die onstabiele Islamitiese lande.

MUNISIPALE VERKIESING

In Suid-Afrika begin ekonome die asem ophou oor die verloop van sake met die munisipale verkiesing in Augustus. Ontleders meen politieke onstabiliteit kan voorkom, veral as die ANC beheer verloor oor ’n aantal munisipaliteite en die kaders besef hulle is werkloos.

Boonop dui statistieke daarop dat verbruikers se besteebare inkomste daal en dat die meeste Suid Afrikaners in die afgelope jaar of wat armer geword het. Onthou, daar is ’n groot middelklas wat baie krediet het. Stygende rentekoerse verminder hul besteebare inkomste baie vinnig, wat verder negatief is vir ekonomiese groeivooruitsigte en stabiliteit.

Een van die grootste ekonomiese veranderlikes wat die landbou regstreeks raak, is die verwagting dat daar aansienlike wisselkoersskommelinge in die volgende paar maande kan wees. Nog ’n kredietgraderingbeoordeling wag op Suid-Afrika teen Desember en die oorwig van die mening is dat ’n afgradering onafwendbaar is, wat verdere wisselvalligheid in wisselkoersmarkte kan bring.

Teen dié agtergrond is dit nie vreemd dat die monetêre beleidskomitee eenparig besluit het om rentekoerse stabiel te hou nie. Daar is te veel risiko’s in die wêreld en stabiliteit is ’n groot oorweging.

Die moontlikheid bestaan wel dat die rentekoers teen die einde van die jaar met nog ’n kwart persentasiepunt kan styg. Dit is darem ’n skrale troosprys vir besighede en boere wie se die skuldlas in die afgelope paar jaar weens die droogte en die resessie opgebou het.

WÊRELDMARKTE

Die IMF stel dit in sy jongste oorsig en vooruitskouings onomwonde dat die Brexit en dit wat noodwendig daaruit moet voortspruit, die risiko’s in wêreldmarkte aansienlik laat toeneem met heelwat groter onsekerheid rondom ekonomiese vooruitsigte, politieke stabiliteit en selfs onsekerheid oor belangrike internasionale institusionele instellings.

Daarby groei die ekonomieë van Amerika, die EU en Japan nie juis nie. Die rentekoerse op staatseffekte in die meeste van daardie lande is net bokant 0%. (Sien TABEL 1 ).

Voeg daarby die siening deur heelwat ontleders dat die pryse op die Westerse aandeelbeurse oorwaardeer is.

Die verwagting is dat in die volgende maande redelik vinnige en grootskaalse verskuiwings in