SAAI IN SOMER VIR WEIDING VROEG IN DIE WINTER

Sekere hardskalige peulgewasse, soos serradella en sulla, kan met groot welslae in die somer gesaai word. Hulle kan dan groot temperatuurverskille en die eerste herfsreën benut om te ontkiem en goed aan die gang wees as die winterreën kom.

Prof. Brad Nutt, assosiaat-landbouprofessor (peulplante), is verbonde aan die Murdoch-universiteit in Wes-Australië. Sy navorsing in die winterreëngebiede van Wes-Australië toon dat hardskalige sade wat in Januarie of Februarie gesaai is, merkbaar beter vaar as dié wat eers in Mei gevestig is.

Hy het in Augustus op Bewaringslandbou Wes-Kaap (BLWK) se Jack Human-bewaringsweek op Elsenburg gepraat.

Dormansie in saad is ’n eienskap van die saad van veldplante of onkruid wat oorlewing help verseker en keer dat plante uitsterf. Die meeste kommersiële saad het nie dié eienskap nie omdat hulle op aanvraag moet kan ontkiem.

Sade met dormansie sinchroniseer hul ontkieming met toestande wat gunstig is vir vestiging en reproduksie in een groeityd.

Dormansie verseker dat dié sade ongunstige toestande kan oorleef. Dit, tesame met klein saadgroottes, is ’n manier om selfs nadat diere hulle gevreet het, hul lewensvatbaarheid te behou.

Dormansie word beëindig deur groot temperatuurskommelinge, soos tussen die somer en herfs as die temperatuur op die hitte van die dag 65 °C op kaal grond kan wees en in die nag tot 15 °C kan daal.

Verskillende soorte saad se temperatuurvereistes verskil. In die winter, of met groot hoeveelhede materiaal op die grond, daal die temperature aansienlik, tot 35 °C deur die dag en 20 °C in die nag.

Brad het die praktyk van somersaai ontwikkel om dié eienskappe van hardskalige sade, soos serradella en sulla, tot voordeel van produktiewe weidings te ontwikkel.

Sy wenke vir welslae sluit in dat die saad vroeg, sommer in Januarie of Februarie, saam met die regte entstof in stoppels gesaai word. As die verskille tussen dag- en nagtemperature teen einde Maart, begin April, groter begin word, breek die hardskaligheid af en kan die saad met die eerste reën ontkiem.

Brad sê teruggehoude saad werk baie goed in die praktyk omdat dit meer suksesvol is teen hoë saaidigthede van meer as 20 kg/ha, en saad daarom nie te duur moet wees nie.

Die keuse van die land of kamp is ewe belangrik vir sukses. Die kamp moet relatief vry van onkruid wees, en onkruiddoders van die sulfonielurea- of klopiralied-groep moes nie die vorige jaar daar gebruik gewees het nie.

Eweneens moet die voorkeure van kultivars bekend wees en aangepas wees by die grond in die kamp. Franse serradella van die kultivar Margurita hou byvoorbeeld van suur, sanderige grond, terwyl Bartolo-blaasklawer relatief neutrale leemgrond verkies.