Die winsgewendheid van soet en brandrissies (Capsicum annuum )is afhanklik van goeie produksiepraktyke en die vestiging van ’n sterk plant om die potensiële opbrengs te realiseer.
Verskeie faktore beïnvloed die opbrengspotensiaal van gewasse. Met rissies is dit noodsaaklik om reg te begin om die plant in staat te stel om hoë opbrengste te lewer.
Klimaat speel ’n belangrike rol in die ontwikkeling van rissies en die temperatuur het ’n groot invloed op die opbrengspotensiaal. Heelwat hoër opbrengste word verkry waar die plant se wortelontwikkeling van meet af aan goed is.
Dit stel die plant in staat om die balans van bogrondse vegetatiewe en reproduktiewe groei te beheer en om tydperke van stres beter te bowe te kom.
Rissies floreer in warm toestande en kan ’n besonder lang groeityd hê. Die wortels bepaal die groeityd. Klein, onderontwikkelde wortelstelsels is meestal die regstreekse oorsaak van korter produksietye met laer opbrengste van ’n swakker gehalte. Rissies benodig in die algemeen temperature van sowat 24 ºC vir vier tot vyf maande.
Teen lae temperature (5-15 ºC) ontwikkel die plante stadig en swak. Langdurig bewolkte weer sal tot die vertraging van vrugvorming bydra.
Die plant is wel gevoelig vir temperature hoër as 32 ºC, wat daartoe aanleiding gee dat blomme aborteer. Min vrugset vind plaas by temperature hoër as 35 ºC, veral as dit met droë, warm winde gepaardgaan.
Vrugte wat wel vorm, sal misvorm wees weens die belangrike rol wat bestuiwing in die vorming van die vrug speel.
Die vrugte is ook gevoelig vir sonbrandskade. Kultivars met ’n goeie blaarbedekking moet daarom oorweeg word.
GRONDVEREISTES
Die wortelontwikkeling neem drasties af sodra die eerste vrugte vorm. Terselfdertyd is dit juis die omvang van die plant se wortelstelsel wat die produksiepotensiaal bepaal. Verbouingspraktyke behoort dus op die ontwikkeling van ’n goeie wortelstelsel gerig te wees.
Rissies is gevoelig vir grond met ’n lae suurstofinhoud, verdigte grond of grond met beperkende lae, en faktore, soos grondsuurheid. As rissies op swaar grond verbou word, is dit raadsaam om die plantjies op walle te plant om dreinering te verbeter.
Dit is nie raadsaam om sonder ’n volledige grondontleding ’n aanbeveling oor bemesting te maak nie.
OOPLANDVERBOUING
In die beginstadium is voldoende fosfaat (P) belangrik om die jong plantjie te help vestig. Fosfaat bevorder wortelontwikkeling en moet reeds in ’n opneembare vorm wees ten tye van uitplant. Nadat die plant goed gevestig is, styg die behoefte aan stikstof (N) aangesien dié stadium met sterk groei en ontwikkeling van die plant gepaardgaan.
Die plant moet sterk ontwikkel voordat vrugset plaasvind. Werk fosfaat voor planttyd in en dien kalium net voor en tydens vrugset toe.
Vanweë die toenemende vraag na rissies van ’n hoë gehalte is dit nodig om verbouingspraktyke aan te pas. In Suid-Afrika lei boere ooplandrissies in die algemeen nie op nie in ’n poging om koste te bespaar.
Sakata se tegniese sentrum raai boere egter aan om dit wel te doen, aangesien die vrugte se
VERSEKER SÓ GOEIE OES
gehalte dan hoër kan wees. Dit help ook dat plante nie oopval nie en beskerm die vrugte beter teen sonbrand.
Die artikel is geskryf deur mnr. Johan Stronkhorst, produkspesialis (Solanaceae) by Sakata Saad. ■ Rissies is bekend vir hul swak wortelstelsels. ■ By saailinge is dit belangrik om te let op die penwortel.
Saailinge moet so gou moontlik uitgeplant word. ■ As die penwortel beskadig is, groei dit nie weer nie. Die plant maak dan slegs bywortels wat nie so diep soos penwortels groei nie. ■ Kleiner saailinge plant wel moeiliker uit, maar het die vermoë
om vinniger te groei. ■ As die plant nie sterk ontwikkel voordat blomvorming begin nie, verwyder die eerste blomme, wat gewoonlik voorkom waar die stam die eerste keer verdeel. ■ Verwyder alle vrugte wat abnormaal lyk of beskadig is. Dit sal
die vorming van nuwe vrugte stimuleer.